Tataren herdenken 70 jaar deportatie uit de Krim
De Majlis -de vergadering van de Krim-Tataren- had vandaag een grote manifestatie gepland in de hoofdstad Simferopol. Er werd verwacht dat daar 40.000 mensen zouden aan deelnemen, maar de bijeenkomst is door de lokale autoriteiten verboden. Tot 6 juni mogen er op de Krim geen grote manifestaties plaatsvinden.
De Krim, een schiereiland in het zuiden van Oekraïne, werd onlangs door Rusland geannexeerd na een erg omstreden referendum. Een grote meerderheid van de Krim-Tataren was gekant tegen die annexatie, maar de Russische meerderheid op de Krim heeft de doorgslag gegeven. De annexatie van de Krim wordt internationaal echter niet erkend.
Wel zijn er vandaag op kleine schaal herdenkingen door de Tataren. Ook in andere gebieden waar Tataarse minderheden wonen, in de rest van Oekraïne en in landen als Moldavië, Polen en Roemenië zijn er vandaag herdenkingsplechtigheden voor de wreedheden van 70 jaar geleden.
Het einde van de "Gouden Orde"
De Krim-Tataren zijn afstammelingen van lokale Turkse volkeren zoals de Koemanen en Petsjenegen die in de 13e eeuw verzameld werden rond de Mongoolse "Gouden Horde" of Altyn Ordu van Batu (links), de kleinzoon van Dzjenghis Khan. Eeuwenlang was dat een erg machtige staat ten oosten van Europa, maar geleidelijk viel die uit elkaar in kleinere "khanaten".
Een daarvan was het Khanaat van de Krim, een bondgenoot van de Turkse Ottomanen tegenover Rusland en Polen-Litouwen. In 1783 werd de Krim door Rusland veroverd en ingelijfd. De Tataren bleven al die tijd een belangrijke bevolkingsgroep op het schiereiland.
Dat veranderde op 18 mei 1944 toen Sovjetdictator Stalin de Tataren beschuldigde van collaboratie met de Duitse bezetter. Het leger en de geheime politie van Stalin pakten 190.000 Tataren op de Krim en vervoerde die in beestenwagons naar Siberië en Oezbekistan. Daarbij is bijna de helft van de Tataren omgekomen.
Veel historici beschouwen de deportatie niet enkel als etnische zuivering, maar ook als een poging tot genocide. Pas onder Mikhail Gorbatsjov (1985-1991) mochten de Tataren terugkeren naar de Krim.
Hoe dan ook is er nu een grote Russische meerderheid (67%) op de Krim. Kleine Tataarse gemeenschappen zijn naar elders in Oekraïne en in Oost-Europa gevlucht. De Tataren zijn overwegend moslim.
