Met Rudi Vranckx naar het front

Tussen oorlog en leven

Voor het Eén-programma Tussen oorlog en leven neemt Rudi elke week twee boeiende Vlamingen mee naar 'zijn' oorlog. Met Joris Hessels en Dominique Van Malder (Radio Gaga) reist hij naar Irak, met actrice Katrien De Ruysscher (Thuis) en acteur Geert Van Rampelberg (Salamander) naar Somalië, en met Radio 2-presentatrice Cathérine Vandoorne (De Madammen) en ondernemer Wouter Torfs naar Afghanistan.

Hoe beleven zij de oorlog wanneer ze er voor het eerst van dichtbij mee geconfronteerd worden? Samen met Rudi Vranckx dompelen ze zich onder in de verhalen van gewone mensen in oorlogsomstandigheden. 

Vanaf maandag 6 januari om 20.40 u. op Eén en VRT NU.

De eeuwige oorlog

In het Canvas-programma De eeuwige oorlog onderzoekt Rudi in dezelfde conflictgebieden waarom er maar geen einde lijkt te komen aan de oorlog.
Om dat beter te begrijpen, praat hij met experten en kroongetuigen die de conflicten van nabij hebben meegemaakt. Zij bieden een uniek inzicht in het schijnbaar onoplosbare conflict in hun land.

Vanaf donderdag 9 januari om 21.20 u. op Canvas en VRT NU.

Beleven en begrijpen

• “35 doden bij aanslag op bus in Afghanistan.”
• “54 doden bij aanslagen in Irak.”
• “12 doden bij zelfmoordaanslag op hotel in Somalië, Al-Shabaab eist verantwoordelijkheid op.”

In deze lukraak bij elkaar gesprokkelde headlines gaat het samen over 101 mensen die brutaal uit het leven werden weggerukt. Altijd iemands vader of moeder, altijd iemands zoon of dochter, om Willem Vermandere te parafraseren. Maar staan wij daar na al die jaren nog voldoende bij stil? Het is een vraag waar ook Rudi Vranckx mee worstelt.

Na dertig jaar oorlogsjournalistiek mag hij de frontlinie zijn thuis noemen. Hij kent de mensen van de headlines, de mensen die er leven … en sterven. Net daarom vindt hij het zo belangrijk om hun realiteit, die van de oorlog, op de juiste manier te laten doordringen tot in de Vlaamse huiskamer? Hoe zorg je ervoor dat de kijker begrijpt wat er gaande is? Hoe laat je de mensen van hier meevoelen met die van ginder?

Met het ambitieuze tweeluik Tussen oorlog en leven op Eén en De eeuwige oorlog op Canvas gaat Rudi die uitdaging aan. Eén project met twee verschillende televisieprogramma’s, in dezelfde week uitgezonden op twee verschillende zenders.

“Tien jaar lang al maken we documentaires over wat zich in de wereld afspeelt. Je steekt dan je hoofd én je hart in één programma: je wil dat de kijker zowel voelt als begrijpt. Deze keer splitsen we dat op, waardoor je op Eén nog meer kan beleven, en tegelijk ook meer kan begrijpen op Canvas. Zo vullen beide programma’s elkaar aan.”
Rudi Vranckx

Mik je op het hoofd, of op het hart? In het prestigieuze dubbelluik Tussen oorlog en leven en De eeuwige oorlog weigert Rudi nog steeds de keuze te maken. Deze keer gaat hij zelfs resoluut voor dubbel zoveel van beide. Want het vergt hoofd én hart, en liefst zo veel mogelijk van elk, om de oorlog te kunnen vatten.

Tussen oorlog en leven  is een productie van Warner Bros Belgium voor Eén.
De eeuwige oorlog is een productie van de Vranckx-redactie van Canvas.

Drie eeuwige oorlogen

De oorlog in Irak

Irak is al generaties lang in oorlogen en conflicten verwikkeld. In de jaren ’80 was er de oorlog met Iran en daarna volgden twee oorlogen tegen internationale coalities, de burgeroorlog na de omverwerping van Sadam Hoessein en de strijd tegen Al-Qaeda en IS. 

2003. Op Firdos Square wankelt het standbeeld van de dictator Saddam Hoessein. Wanneer het uiteindelijk tegen de grond gaat, juicht het volk. Het zijn iconische beelden die in ieders geheugen zijn gegrift.

Maar de volgende jaren raakte de Iraakse maatschappij steeds verder ontwricht. Met de val van de dictator barstte ook het al eeuwenlang etterende conflict tussen de twee geloofsgemeenschappen weer open. Sjiieten en soennieten staan elkaar naar het leven, het verzet tegen de Amerikaanse bezetter wordt gerecupereerd door religieuze extremisten. Noch de VS noch de democratisch verkozen politici slagen erin de geest weer in de fles te krijgen. Op het puin van Irak heersen eerst Al-Qaeda, en later IS.

17 jaar nadat het standbeeld van Saddam Hoessein tegen de vlakte ging, is het Iraakse volk nog altijd verdeeld. Wie zal er ooit in slagen het weer te verenigen?

Tussen oorlog en leven in Irak met  Joris Hessels en Dominique Van Malder, maandag 6 januari op Eén. 

De eeuwige oorlog in Irak op donderdag 9 januari op Canvas.

De oorlog in Somalië

In Somalië woedt al decennia lang een burgeroorlog, sinds president Siad Barre in 1991 de aanval inzette op dissidente clans. De VN-interventie van 1992 (‘Restore Hope’) bracht weinig hoop, het land viel uiteen en wordt nog altijd geteisterd door geweld en terreur van groeperingen als Al-Shabaab.

1992. Op het strand van Mogadishu komen de Amerikaanse troepen aan wal. Ze zijn er in het kader van de VN-missie Restore hope en moeten de rust terugbrengen in een land dat in de greep is van hongersnood en een burgeroorlog.

Maar wat niemand in het Westen lijkt te begrijpen, is dat Somalië geen land is. Het is een verzameling van clans die onderling amper overeenkomen. Belangenconflicten doorkruisen elk gemeenschappelijk belang. Hoe bouw je dan een natie op? Met wie spreek je als je vrede wil? Net zoals Irak en Afghanistan is Somalië het verhaal van een Westerse interventie die met de beste bedoelingen is opgestart, maar meer kwaad dan goed heeft gedaan. En waar dezelfde fout tot tweemaal toe werd gemaakt.

Tussen oorlog en leven met  Katrien De Ruysscher en Geert Van Rampelberg in Somalië op maandag 13 januari op Eén. 

De eeuwige oorlog in Somalië donderdag 16 januari op Canvas.

De oorlog in Afghanistan

Ook Afghanistan wordt al tientallen jaren verscheurd door geweld. Van 1979 tot 1989 vocht de Sovjet-Unie er tegen de moedjahedien (islamitische verzetsstrijders), die daarna elkaar bekampten tot de taliban de bovenhand haalde. Na 9/11 vielen de Amerikanen het land in oktober 2001 binnen.

11 september 2001. Twee vliegtuigen boren zich in de WTC-torens in New York. Voor de Verenigde Staten een nationaal trauma dat de aanzet vormt voor de inval in Afghanistan, waar de taliban Al-Qaeda-leider Osama Bin Laden onderdak hebben gegeven. Het plan was duidelijk: de taliban van de kaart vegen, een nieuwe staatsstructuur installeren en democratie brengen. Het werd de langste oorlog uit de Amerikaanse geschiedenis, langer dan dat andere trauma Vietnam.

Afghanistan was de eerste van de nieuwe oorlogen die dit nieuwe millennium getekend hebben. Op onherbergzaam terrein werd er voor het eerst niet meer gevochten op een klassieke manier, tegen een klassiek leger, maar tegen zogenaamde non-state actors. Bovendien speelden er krachten die niemand echt goed kon inschatten, in het Westen althans. De dynamiek die dit conflict tekende, zou verder uitdijen in de conflicten die nog zouden volgen, tot in Irak en Syrië. Afghanistan was een knooppunt tussen de oorlogsvoering van het verleden en die van de toekomst. Maar dat wist in 2001 nog niemand.

Afghanistan is het zoveelste conflict waar de VS en het Westen hun tanden op stukbijten. De positie van de taliban is amper verzwakt. Wie vrede wil in Afghanistan, moet met hen om de tafel. Kunnen we dat, en willen we dat? En wat met de toekomst van de Afghanen zelf?

Tussen oorlog en leven  met  Cathérine Vandoorne en Wouter Torfs in Afghanistan op maandag 20 januari op Eén. 

De eeuwige oorlog in Afghanistan op donderdag 23 januari op Canvas.