Achter de schermen bij Waar is Elke Wevers?: “Hoe kan iemand zo spoorloos verdwijnen?”

De nieuwe true crime reeks op Eén en VRT MAX vertelt het verhaal van een vrouw die twaalf jaar geleden spoorloos verdween.

Tot op heden is er nog steeds geen spoor van Elke Wevers. Familie en vrienden, maar ook politie en parket vertellen in de reeks over de moeilijke en hartverscheurende zoektocht naar Elke die al jarenlang aansleept.

Eindredacteur Lies De Pauw en regisseur Lander Haverals van productiehuis Borgerhoff & Lamberigts hadden al ervaring met het in beeld brengen van moeilijke onderwerpen. Maar een reeks maken rond een verdwijningszaak waarvan het onderzoek nog niet werd afgesloten, dat is zeer uitzonderlijk. Hoe geef je zo’n gevoelig verhaal weer? Hoe blijf je bij de feiten tijdens het maken van dit programma? Hoe stap je met zo’n idee naar de vrienden en familie van Elke? Lander en Lies geven ons een blik achter de schermen van deze unieke reeks.  

Een verhaal dat verteld moest worden

Iets meer dan een jaar geleden had het productiehuis Borgerhoff & Lamberigts het idee om het verhaal van Elke Wevers in een documentairereeks te vertalen. Lies en Lander vonden dit een intrigerend verhaal dat verteld moest worden. Lies De Pauw: “Ons uitgangspunt bij het maken van deze reeks was steeds: hoe uitzonderlijk is deze zaak wel niet? Hoe kan iemand zo spoorloos verdwijnen? We wilden in kaart brengen welke interessante sporen er de afgelopen jaren gevolgd werden en welk effect dit allemaal heeft gehad op de betrokkenen. Het feit dat Elke en ik in hetzelfde jaar geboren zijn, zorgde ervoor dat ik me nog meer betrokken voelde bij het verhaal. Wanneer de jeugdvriendin van Elke, Hilleke, over hun jeugd samen getuigde, werd ik herinnerd aan mijn eigen jeugd.”

Allereerst stapten de makers met hun idee naar de papa van Elke, René Wevers, die na enkele gesprekken wilde meewerken aan de reeks.

Ik kan mij niet voorstellen wat het is om al meer dan twaalf jaar naar een vriendin, een collega, of nog erger: je dochter, te zoeken. Welke impact heeft dit op de ouders en vrienden? En wat doet het met politieagenten om al jaren lang een zaak niet opgelost te krijgen? De gevoelswereld rond zo?n heftig verhaal wilden wij heel graag weergeven op beeld.

_{Lander Haverals}

Natuurlijk komt er bij het maken van zo’n reeks veel meer kijken dan enkel beelden. Lies en Lander werkten samen met een sterk team om dit moeilijke verhaal tot bij de kijker te brengen. Zo zorgde Sam Pieter Janssens voor de muziek, speciaal geschreven voor deze reeks. Cameraman Teun Poppe zorgde voor de prachtige beelden. Jeroen De Jaeger zorgde voor de montage, en ga zo maar verder. Lander Haverals: “Als de beelden, muziek, interviews… mooi samenvallen, dan kan je een sterk resultaat opleveren en dat is ons denk ik gelukt. Ik heb het gevoel dat het hele team hier het beste van zichzelf heeft gegeven. Net omdat we voelden dat dit een moeilijk verhaal was dat met zorg aangepakt moest worden.”

True crime in Vlaanderen?

True crime is een genre dat de laatste jaren zeer populair werd. Hoe gaf het team van Lander en Lies deze true crime reeks vorm?

Lander Haverals: “In true crime wordt er vaak gewerkt met reconstructies, maar dat deden wij niet. Je probeert met reconstructies soms een realiteit weer te geven die niet altijd de realiteit is, aangezien je zelf niet aanwezig was bij de gebeurtenissen. De focus van de beelden die we gebruiken ligt op natuurelementen. In Limburg is er heel veel natuur, veel zoekacties vonden plaats in natuurgebieden of visvijvers. Ook de sporen die naar Lapland en Frankrijk leidden, spelen zich af in de natuur. We probeerden beelden te maken van elementen die kunnen werken als metafoor. Of beelden die de gevoelens van eenzaamheid en spanning in het verhaal kunnen versterken. We filmden bijvoorbeeld ijs omdat Elke verdween op een ijskoude dag. We proberen hiermee in te spelen op de verbeelding van de kijker. Die kan het verhaal zo zelf verder gaan invullen.”

Grote Amerikaanse en Zweedse reeksen van het genre wisten de Vlaamse kijker al te bekoren, maar de Vlaamse true crime deed ook zijn intrede. Toch kan en mag je volgens Lander onze reeksen niet zomaar vergelijken met de internationale topreeksen: 

 In België hebben we veel kleinere budgetten dan in het buitenland. Daardoor hebben onze reeksen veel minder toeters en bellen, maar dat heeft zijn charmes. Wij maakten Waar is Elke Wevers? met een heel klein team. Dat zorgt voor een grote betrokkenheid van de makers bij het verhaal en een sterke vertrouwensband met de betrokkenen die je interviewt. Dit maakt de reeks net heel sterk.

_{Lander Haverals}

Lies De Pauw wil de reeks liever niet bestempelen als true crime: “Ik zie deze reeks eerder als een documentaire. We weten niet wat er gebeurd is met Elke Wevers. We weten niet of er effectief een crimineel feit is gepleegd. Is ze zelf uit het leven gestapt? Is er een ongeval gebeurd? De kans is misschien kleiner, maar alle pistes liggen nog steeds open.” 

“We noemen dit een ‘verhaal’, maar dit is de harde realiteit.”

Jarenlang op zoek zijn naar iemand uit je nabije omgeving, dat wens je niemand toe. Hoe maak je hierover een programma met het nodige respect voor iedere betrokkene?

Lies De Pauw: “Als televisiemakers noemen we dit een ‘verhaal’, maar voor de ouders en vrienden van Elke is dit de harde realiteit. We beseffen dat dit een verdriet is waar zij dagelijks mee moet leven en dit al twaalf jaar lang.

Dit is niet zomaar een verhaal. Het is belangrijk om dit als maker steeds in het achterhoofd te houden. 

_{Lies De Pauw}

Het team hield rekening met het zware verdriet van familie en vrienden. Ze wilden deze reeks op een respectvolle manier maken en bleven daarom ook zo ver mogelijk weg van sensatie. Lander Haverals: “We probeerden absoluut geen kant of richting te kiezen tijdens het maken van de reeks. We brengen drie hoofdverdachten aan bod, maar we proberen deze sporen op een duidelijke manier te vertellen zonder een richting door te duwen. We laten ook bewust een mix van professioneel betrokken personen en vrienden en familie aan het woord. Zo krijgt de kijker vanuit verschillende perspectieven een blik op het verhaal, op wie Elke was, op de onderzochte sporen…”

Zo stapten de makers dus ook naar het Parket van Limburg en naar de Federale Gerechtelijke Politie, om te getuigen in de reeks. Lies De Pauw: “Na enkele gesprekken met de verschillende partijen waren ze overtuigd om mee te werken aan de reeks. Misschien heeft de ervaring van Borgerhoff & Lamberigts, en het feit dat het een reeks is voor VRT, hen wel sneller over de streep getrokken.”

“Het vraagt veel moed van betrokkenen om dit verhaal voor een camera te brengen”

Emoties en gevoelens kruipen sowieso in het verhaal, hoe neutraal je ook probeert te blijven. Daarom heb je als maker goede afspraken en een sterk moreel kompas nodig volgens Lander en Lies. Lander Haverals: “Met de ervaring die Lies en ik al mochten opbouwen, is het ons gelukt om de zaak zo genuanceerd mogelijk te brengen. Maar hoe dan ook is het een onderwerp waar veel emoties aan verbonden zijn. 100 procent bij feitelijke informatie blijven is bijna onmogelijk, maar dat is ook niet erg. Als human interest makers vonden wij het belangrijk om ook de beleving en emoties van alle betrokken personen een plaats te kunnen geven in de reeks.”

Lies De Pauw vult aan: “Aangezien het nog een openstaande zaak is moest er natuurlijk extra aandacht besteed worden aan het weergeven van correcte informatie. We stonden altijd in contact met de onderzoeksrechter. Hij is aangesteld als eindverantwoordelijke van de zaak en had dus visierecht op alle afleveringen. Samen met de onderzoeksrechter maakten we ook verschillende afspraken, zoals bijvoorbeeld dat we van de drie hoofdverdachten enkel de voornaam zouden gebruiken in de reeks. Net zoals we geen foto’s gebruiken van die drie mannen. Gezien de gevoeligheden van de zaak werden alle betrokkenen ook op de hoogte gebracht van het programma.”

Het is niet simpel om mensen met een groot verdriet, te vragen om hierover te getuigen op televisie. Maar, zo vertelt Lies De Pauw: “Karolien (collega van Elke) en Hilleke (jeugdvriendin) waren meteen overtuigd van het idee. Zij hadden de afgelopen jaren een gevoel van machteloosheid. Ze zagen hun getuigenis in de reeks als een kans om toch iets voor hun vriendin te kunnen doen. Ook Rene Wevers was meteen overtuigd van de reeks en hem zijn we ook zeer dankbaar. Zonden Rene hadden we dit programma niet kunnen maken.” Lander Haverals pikt hierop in: “Het vraagt natuurlijk ontzettend veel moed van betrokkenen om je zo kwetsbaar en emotioneel op te stellen voor de camera, maar we luisterden naar ieders mening en iedereen had zijn eigen inbreng. We zijn blij dat alle betrokkenen ons in vertrouwen namen en dat we allemaal dezelfde richting uit wilden. Voor ons voelt het resultaat als een puzzel die in elkaar valt. We trokken met z’n allen aan dezelfde kar en dat leidde tot dit unieke resultaat.”

Waar is Elke Wevers?: vanaf maandag 6 maart tot en met donderdag 9 maart om 21.30 uur op Eén en via VRT MAX.