Muzikale erfenis van ‘De Collega’s’-componist Pieter Verlinden wordt eindelijk ontsloten, dankzij Nederlandse platenfirma en VRT Archief

Het zijn absolute schatten uit het archief. Dankzij een samenwerking met VRT brengt het platenlabel 678 Records nooit eerder uitgebrachte soundtracks van Pieter Verlinden (1934-2002) uit, allemaal onder de noemer The PV Tapes. Maar wie was hij?

Pieter Verlinden begint in de jaren 1960 als sonorisator bij de toenmalige BRT. Zijn job? Het selecteren van passende muziek onder televisieseries en -documentaires. In die tijd is het weinig gebruikelijk om voor BRT-producties nieuwe muziek te laten componeren. En zo kiezen mensen als Pieter bestaande stukken als soundtrack voor reeksen als Kapitein Zeppos, Johan en de Alverman of Axel Nort, maar ook voor het humaninterestprogramma Echo.

Vanaf de jaren 1970 begint hij ook originele muziek te schrijven voor de publieke omroep, onder meer voor Keromar, De komst van Joachim Stiller, De Collega’s en Het Pleintje. “Mijn vader was een VRT-producer, een ambtenaar zelfs”, vertelt zoon en voormalig VRT-journalist Peter Verlinden. “Huize Verlinden was in de jaren 1970 en 1980 een ontmoetingsplaats voor regisseurs, acteurs, actrices en alles errond. Maar componeren, dat deed hij in stilte, gewoon schrijvend op papier. Tegelijk had hij de gewoonte om het thema voor een nieuwe compositie aan mijn moeder te laten horen. Zij had altijd het laatste woord.”

Hij had de gewoonte om het thema voor een nieuwe compositie aan mijn moeder te laten horen. Zij had altijd het laatste woord  
Peter Verlinden

Maar naast muziek voor televisie, wordt hij ook steeds vaker gevraagd als componist voor het witte doek. Peter: “Die opdrachten kwamen dan bovenop het meer routineuze VRT-werk voor documentaires en fictie-reeksen. Zijn stelregel was: de beste filmmuziek is de muziek die je niet hoort. Filmmuziek moest voor hem de film dienen en niet zelf met de aandacht aan de haal gaan.”

Onder meer de scores van Dood van een non, Jambon d’Ardenne en De 5 van de 4 Daagse zijn van zijn hand. En ook in Nederland wordt hij vaak gevraagd als componist, onder meer voor AVRO-reeks Een Mens Van Goede Wil. Alleen, er wordt maar weinig van zijn werk uitgebracht. En precies dat vindt de Nederlandse uitgever en producent Frank Jochemsen van 678 Records een hiaat. Wat niet bestaat, kan ik maar beter zelf uitgeven, denkt hij. Maar hoe?

“Het is toeval dat de naam Pieter Verlinden op cruciale momenten mijn pad kruiste”, vertelt Frank. “Als tiener kreeg ik een stapel platen met filmmuziek van een vriend van m’n moeder. Daartussen onder meer soundtracks van Nederlandse filmcomponisten als Rogier van Otterloo of Ruud Bos, maar ook eentje Dood van een non van Pieter Verlinden. Tien jaar later vond ik de lp van De 5 van de 4 Daagse in een tweedehandswinkel, een sound met bigband en een strakke ritmesectie. Ik vroeg me af of er meer was, maar maakte er nooit werk van. Tot ik weer jaren later de reeks De komst van Joachim Stiller zag, weer met muziek van Pieter. Na wat zoeken, ontdekt ik dat Peter zijn zoon was. Dus stuurde ik ‘m een mail.”

Geen half uur later stuurt zoon Verlinden een antwoord. “Fantastisch dat er eens iemand belangstelling heeft in het werk van mijn vader. Sinds zijn overlijden is dat nog niet gebeurd.” Wat Frank op dat moment niet kan inschatten, is dat al het onuitgegeven werk van Pieter Verlinden perfect bewaard is gebleven.

Frank: “Ik vertelde Peter over mijn labeltje, over het feit dat ik altijd al gefascineerd was door het werk van zijn vader. En ik vroeg of hij weet had van opnames die nooit eerder waren uitgegeven. Ja, dus. Meer zelfs: Pieter was een zuinige bewaarder. In een keurig tape-systeem had hij alles bijgehouden wat hij ooit had gemaakt. Onmogelijk, dacht ik. En het was zò veel, dat we zelf door de bomen het bos niet zagen. Moeten we dit nu allemaal eerst digitaliseren?”

Het was zò veel, dat we zelf het bos door de bomen niet zagen. Moeten we dit nu allemaal eerst digitaliseren? 
Frank Jochemsen, 678 Records

De oplossing kwam van Peter zelf. “Hij had net die een hele kelder tapes geërfd en heeft deze aangeboden aan VRT Archief”, vertelt Koen Renders, verantwoordelijk voor media/databeheer van de audiotheek. “Op dat moment was VRT zelf al z’n tapes aan het digitaliseren, een project samen met meemoo, het Vlaams instituut voor het archief. Sommige van die BRT-opnames hadden we ook zelf in onze kelders liggen, maar veel ook niet. Omdat het past binnen onze opdracht om relevante audio-opnames uit de geschiedenis van de openbare omroep voor de toekomst te bewaren, hebben we beslist om deze allemaal te digitaliseren.”

Omdat het past binnen onze opdracht om relevante audio-opnames uit de geschiedenis van de openbare omroep voor de toekomst te bewaren, hebben we beslist om deze allemaal te digitaliseren Koen Renders, VRT Archief

“Samen met m’n labelpartner Sander Huibers heb ik al die opnames beluisterd en het was meteen duidelijk dat dit niet zomaar een verzamel-cd’tje zou worden”, zegt Frank. “Onze eerste uitgave van The PV Tapes was Jambon d’Ardenne, een slechte film maar met fantastische muziek. De tweede plaat werd de muziek voor de natuurfilm Mensenwerk en de tv-film Een spoor van Carla. En intussen brachten we ook De komst van Joachim Stiller uit. Ik vind het nog altijd onterecht dat die soundtracks destijds nooit zijn verschenen. Maar hij was er niet mee bezig, hij was niet bezig met de promotie van zijn eigen werk. En toch heeft ie alle masters zorgvuldig bewaard. Mocht hij vandaag nog leven, had hij dit project vast nooit goedgekeurd. Maar het is fantastisch dat we deze schatten nu toch naar buiten kunnen brengen. En ik heb nog wel wat mapjes klaarstaan met muziek die we ooit nog willen uitbrengen.”

Nog een leuk detail: de muziek van Jambon d’Ardenne zal door een BRT-sonorisator van de jaren 1980 gekozen worden als begintune van Sportweekend. En zo is de cirkel helemaal rond.

Meer over The PV Tapes van 678 Records op 678records.com.