Élodie Ouédraogo, Pascal Van Damme en Thomas Swannet over de verbindende kracht van sport: “Koppel kleinere sporten aan de grote, en ze krijgen veel meer aandacht”

Praat je met Pascale Van Damme, Élodie Ouédraogo en Thomas Swannet over de verbindende kracht van sport, dan is de passie voor het onderwerp groot. Alle drie kijken ze vanuit een andere positie naar de sportwereld. Pascale Van Damme is sinds mei 2023 de eerste vrouwelijke voorzitter van de Belgische voetbalbond (KBVB). Élodie Ouédraogo is een succesvolle exatlete die goud won met de Belgische 4x100 meter-ploeg op de Olympische Spelen van 2008. Tijdens de jongste Olympische Spelen was ze een vaste gast in het praatprogramma Paris by night op VRT 1. En Thomas Swannet is sinds 1 april 2024 hoofdredacteur van Sporza.

Sport verbindt. Zijn jullie het daarmee eens?

Thomas: “Absoluut, sport verbindt op verschillende vlakken. Je kijkt er samen naar, je doet er samen aan. Jammer genoeg verdeelt sport soms ook. Racistische spreekkoren horen helemaal niet bij sport, maar ze zijn er wel. Maar de verbindende kracht is altijd groter dan de verdelende.” :

Élodie: “Sport is universeel, het is een taal die iedereen spreekt en begrijpt. Daar zit enorm veel verbinding in. Het is ook de ideale manier om iets te leren over iemands achtergrond en cultuur. Sport brengt mensen samen. Tijdens de Olympische Spelen voel je, zeker als sporter, dat de hele natie supportert voor de Belgen. Iedereen staat achter je.”

Pascale: “Ik kom uit een totaal andere wereld, de IT. Wat mij opviel toen ik in de sportwereld terechtkwam, is de enorme passie en verbondenheid. De hele natie staat achter de Rode Duivels, ongeacht politieke overtuiging, religie of gender. Evengoed merk je dat rond het veld van een jeugdwedstrijd. De kinderen zijn verbonden, maar ook de familie, andere ouders, de clubs, over de verschillende lagen van de bevolking heen. Ik voelde die verbondenheid ook toen we samen met Nederland en Duitsland kandidaat waren om het WK vrouwenvoetbal in 2027 te organiseren. We kregen de steun van vele voetbalbonden wereldwijd. Over de verschillende culturen heen gingen we voor één doel: vrouwenvoetbal doen groeien.”

Thomas: “Voetbal is voetbal. Waar het ook gespeeld wordt, iedereen begrijpt het. Dat maakt het heel laagdrempelig om verbondenheid te voelen. En die verbondenheid is er zowel bij winst als bij verlies. Ook dat is mooi.”

Kan sport in een verdeelde wereld voor meer wederzijds respect en begrip zorgen?

Thomas: “Zeker en vast, en misschien zelfs nog meer als je zelf aan sport doet. Iedereen komt samen in de kleedkamer. Achtergrond of sociale klasse tellen niet. Iedereen heeft hetzelfde doel.”

Élodie: “Dat zelfde doel brengt mensen samen. Door te sporten leer je dingen over andere mensen. Je wereld en je blik worden ruimer. Je wordt toleranter voor wat je niet kent. Dus ja, sport is superbelangrijk.”

Pascale: “Maar ook als je sport beleeft voor of achter je scherm, kom je in aanraking met andere culturen en leer je elkaar respecteren. Respect en begrip krijg je trouwens nog meer als je management inclusief is. Niet alleen de ploeg, ook het leiderschap moet een weerspiegeling zijn van de maatschappij.”

Élodie: “Er is altijd ruimte voor verbetering, maar ik vind wel dat er al vele stappen werden gezet. Kijk naar de aandacht voor kleinere sporten, maar ook voor vrouwen in de sport. Als je ziet hoeveel vrouwelijke atleten er deelnemen aan de Olympische Spelen, merk je dat we een enorme vooruitgang boekten. Atleten als Lotte Kopecky, Nina Derwael en Nafi Thiam zorgen voor aandacht voor vrouwen in de sport. Zij laten de generaties na hen dromen.”

Pascale: “Op het vlak van diversiteit en inclusie moet er wel nog veel gebeuren. Daarom zetten we met de voetbalbond sterk in op de strijd tegen discriminatie. Ook de media hebben daarin een belangrijke rol.”

Thomas: “Dat klopt helemaal. Er moeten nog vele stappen worden gezet. Maar vandaag is Lotte Kopecky wel al een icoon in de Belgische sportwereld. Zoiets was tien jaar geleden bijna ondenkbaar. Nu ziet één miljoen mensen hoe ze de Ronde van Vlaanderen wint. Dat vloeit voort uit bewuste keuzes bij VRT om vrouwensport meer aandacht te geven. Nu worden die wedstrijden allebei uitgezonden en zijn de kijkcijfers bijna identiek. Dat kan natuurlijk enkel als je atleten hebt van haar niveau. Vrouwentennis kende een enorme piek in de tijd van Kim en Justine. Als je dat soort iconen hebt, dan moet je als media absoluut volgen. Soms moet je zelfs de eerste stap zetten.” 

In een voetbalstadion of op een plein met een groot scherm tijdens het EK of WK voel je dat voetbal voor een gevoel van samenhorigheid zorgt. Hoe zit dat bij andere sporttakken?

Élodie: “In mijn eigen sport, de atletiek, zie ik dat ook. De Memorial Van Damme is superpopulair. En het publiek bestaat niet alleen uit diehardfans, er zijn ook mensen die dat gewoon eens willen meemaken. Het beste bewijs dat die samenhorigheid ook moet kunnen bij andere sporten.”

Pascale: “Kijk naar welke krachten bedrijven nodig hebben. Dat zijn mensen die kunnen samenwerken, in team functioneren, inclusief zijn. Maar ook tegen een stootje kunnen, weerstand hebben, durven falen en daar lessen uit trekken. Dat leer je dankzij sport. Hoe meer we jongeren kunnen stimuleren om samen te sporten, hoe beter voor hun latere ontwikkeling.” 

Thomas: “Pleintjesvoetbal is bijvoorbeeld heel belangrijk. Respect is op zo’n pleintje cruciaal. Dat neem je mee voor de rest van je leven. En het zorgt er bovendien voor dat je heel anders naar de wereld kijkt.”

Pascale: “Dat soort zaken komt eigenlijk veel te weinig in het nieuws. Mensen hebben nood aan positieve boodschappen, zeker met alles wat er gebeurt in de wereld.”

Is er een toernooi of sportmoment dat volgens jullie in het bijzonder heeft bijgedragen aan verbinding en wederzijds respect?

Thomas: “Wat ik een geweldig moment vond, is het hoogspringen op de Spelen in Tokio. De hoogspringers Mutaz Essa Barshim en Gianmarco Tamberi stonden samen aan de leiding. Op een bepaald moment beseften ze dat ze beiden hun doel bereikt hadden. Waarom zouden ze nog verder strijden? Ze staakten de competitie en wonnen beiden goud. Van de beelden van het moment waarop ze elkaar in de armen vielen, krijg ik nog altijd kippenvel.”

Pascale: “Ik ook!”

Élodie: “Ik heb er wel enkele. Nina Derwael op de brug met ongelijke leggers tijdens de Olympische Spelen, toen beet ik mijn nagels stuk. Nafi Thiam op de zevenkamp, dat was net hetzelfde.”

Thomas: “Dat is zo fantastisch aan de Olympische Spelen. Sporttakken die anders minder aandacht krijgen, worden dan door iedereen gevolgd.”

Élodie: “Er is natuurlijk ook de medaille die ik zelf haalde met de 4x100 meter-ploeg. Op dat moment waren er maar drie andere mensen in de wereld die wisten hoe ik mij voelde: Hanna Mariën, Kim Gevaert en Olivia Borlée. Wij waren echte vrienden en dat zijn we nog steeds. Dat toont aan hoe verbindend sport kan zijn.”

Pascale: “Ik denk aan de wedstrijd BelgiëZweden op de avond van de aanslag op de Zweedse voetbalsupporters. Het moment zelf was verre van positief, maar je voelde toen wel een enorme verbondenheid tussen de spelers en supporters van beide landen. Er was respect voor elkaar en er heerste sereniteit.” 

Waarom moet VRT als publieke omroep aan livesportverslaggeving doen?

Thomas: “We hebben het hier al de hele tijd over verbondenheid, over samen beleven. Maar die beleving kun je alleen creëren door sport live uit te zenden. En dan is er naar mijn bescheiden mening geen beter kanaal dan Sporza. Wij bereiken een heel breed publiek. Lineair, digitaal, radio: we komen bij iedereen.”

Pascale: “Niet iedereen verkeert in de mogelijkheid om een sportwedstrijd zelf bij te wonen. Doordat jullie sport in huis brengen, kan iedereen live meegenieten.”

Thomas: “Wanneer kijkt de hele familie nog samen naar televisie? Dat is als er sport te zien is, want dat moet je live beleven.”

Pascale: “Je voelt dat de samenleving individualistischer wordt, dan is het goed dat sport families en vrienden samenbrengt. Mensen hebben daar nood aan. Het is ook positief voor de mentale gezondheid.”

Moet VRT bepaalde sporttakken op de kaart zetten en zo voor aandacht zorgen voor het talent van morgen?

Thomas: “Zeker! Kijk naar de prestaties van de hockeymannen en -vrouwen de laatste jaren. Hockey heeft een enorme vlucht genomen in ons land, de clubs zijn enorm gegroeid. Die interesse wordt gewekt door de prestaties van de nationale ploegen live te volgen. En dit is maar één voorbeeld, het geldt ook voor andere sporttakken.”

Élodie: “Het is even belangrijk dat media berichten over een atleet als die pakweg zesde wordt op een wereldkampioenschap. Want ook dat is een topprestatie die anderen kan doen dromen.”

Thomas: “Het is een kerntaak van VRT en Sporza om aandacht te besteden aan kleinere sporten. We krijgen de kritiek dat we te veel grote sporten uitzenden. Maar door daar kleinere sporten aan te koppelen, krijgen ze veel meer aandacht. Mensen komen naar Sporza voor het voetbal- en koersnieuws, maar ondertussen zien ze ook wat er in de kleinere sporten gebeurt. Op televisie is dat ook zo. Naar een veldrit met Wout van Aert en Mathieu van der Poel kijken vele honderdduizenden mensen. Volgt er nadien bijvoorbeeld een veldloop, dan blijven die kijkers hangen.”

Als we over grote sporten spreken, dan spreken we natuurlijk ook over dure sportrechten. Hoe gaat VRT daarmee om?

Thomas: “Die grotere sporten, en dus de duurdere sportrechten, hebben we echt nodig om de kleine sporten de nodige aandacht te kunnen geven. We merken dat onze digitale kanalen een enorme push krijgen na een mooie sportzomer zoals die van dit jaar. We spelen daar op in met zaken zoals de EK-pronostiek en de Tourmanager. Ook dat zorgt voor verbondenheid.”

“Als we rechten verliezen om budgettaire redenen, is dat altijd even slikken. Maar we aanvaarden het en beseffen dat we nog heel veel wél kunnen uitzenden. We moeten keuzes maken. Voor ons zijn bijvoorbeeld de Olympische Spelen superbelangrijk. Daar komen net heel veel kleine sporten aan bod. Dan kun je de prestaties in de verf zetten van atleten die anders minder aandacht krijgen.”

VRT staat voor degelijke, niet op sensatie beluste journalistiek. Voor het algemene nieuws lijkt dat logisch. Maar hoe zit dat voor het sportnieuws?

Élodie: “Als ex-topsporter kan ik alleen maar zeggen dat dat superbelangrijk is. Als atleten weten dat ze door een journalist correct behandeld worden, zullen ze veel eerlijker en opener zijn. De manier waarop de Belgische sportjournalisten met sporters omgaan is zeer correct. Dat is in heel veel landen niet het geval.”

Thomas: “Als mensen naar onze website surfen, moeten ze ervan op aan kunnen dat wat ze daar lezen correct is. Er is geen speculatie, er wordt niets uit de context gerukt, wat op veel websites wel het geval is. Je hebt titels nodig om mensen te lokken. Maar we proberen er echt op te letten dat de titel de lading dekt en niet misleidend is.”

Is er ook nood aan duiding bij het sportnieuws?

Élodie: “Ik vind het leuk dat je op VRT steeds vaker mensen hoort die zelf uit de sportwereld komen. Die zien zaken die anderen niet zien. Neem nu Eline Berings die net als ik uit de atletiek komt. Ik weet dat zij niet alleen de prestatie kan inschatten, maar ook alles wat errond hangt. De kijker ziet natuurlijk alleen de atleet op de piste. Maar Eline kent ook het hele psychologische spel dat eraan voorafgaat. Ze weet wat er door het hoofd van een sporter gaat als het niet goed is geweest. En voor sporters is het leuk om te weten dat ze na hun loopbaan misschien bij Sporza terechtkunnen.”

Pascale: “Het verhoogt de geloofwaardigheid als er naast de journalist iemand zit die het allemaal zelf heeft meegemaakt. Die combinatie werkt.”

Élodie: “Ik werkte zelf mee aan de uitzendingen over de Olympische Spelen op Sporza. Op zo’n moment moet ik niet doen wat Karl Vannieuwkerke doet. Maar omdat ik zelf uit de sport kom, kan ik bijvoorbeeld bepaalde situaties goed inschatten.”

Thomas: “Naast ex-sporters zijn onze eigen journalisten sterk in duiding bij de sportactualiteit. Met Sporza Daily hebben we een dagelijkse podcast waarin we op een kwartier tijd een verhaal uitspitten. Er is veel ervaring en onze mensen hebben een heel breed netwerk waarop ze kunnen rekenen.”

Blijft sport ook in de toekomst een verbindende rol spelen?

Élodie: “Sport is van belang omwille van de verbindende kracht, de mentale weerbaarheid en de gezondheid. Maar ook om aan jonge mensen te tonen dat het leven meer is dan alleen goed kunnen schrijven en rekenen. Ze mogen niet bang zijn om hun dromen na te jagen en ergens voor te gaan.”

Pascale: “We horen in het journaal al te vaak slecht nieuws, we hebben de laatste tijd nogal wat crisissen gekend. Op zulke momenten hebben mensen nood aan verbinding. Jongeren zijn op zoek naar zichzelf en naar authenticiteit. Daarom moeten we aantonen dat je door sport verbonden bent, dat je samen iets kunt betekenen, dat je een impact hebt op de maatschappij.”

Thomas: “Alles vertrekt van rolmodellen, maar die moeten zichtbaar zijn. Sporza is het bekendste en grootste sportmerk van Vlaanderen, maar het hele ecosysteem is wel aan het wijzigen. Je merkt dat spelers als Apple, Amazon en HBO meer en meer interesse krijgen in sportrechten. Met VRT moeten we keuzes maken, we kunnen niet alles uitzenden. Maar ik hoop wel dat we erin blijven slagen om de grote toernooien op de juiste manier bij de Vlaming thuis te krijgen. Die hele grote spelers hebben op dit moment niet de nodige voeling met het publiek in ons kleine landje. En ik weet ook niet of ze zoals wij zullen focussen op de Belgische atleten en prestaties, en op de verhalen die daarbij horen.” 

Benieuwd naar nog meer straffe verhalen vol onbegrensde creativiteit en ambitieuze plannen?

Bekijk dan hier het volledige Jaarbeeld 2024.