"Beknotten van de vrijheid is het ergste dat er is."

In augustus 2020 schreef Roger Lybaert, 89 jaar ,  een hartverscheurende open brief aan Knack. Toen iedereen in de zomer na de eerste lockdown stilletjes  zijn gewone leven weer kon oppikken, werden de deuren van het woonzorgcentrum opnieuw gesloten. Die beperking van zijn vrijheid kon hij niet zomaar over zich heen laten gaan en dus kroop hij in zijn pen. “Jullie eigen vrijheid is immers niet beperkt. Wat heb je dan nog om te klagen oudje? Zwijg en sterf.” Zo eindigde Roger zijn betoog.

Roger is altijd opgekomen tegen onrecht en wilde ook nu zijn stem in het debat laten horen. Een week na de open brief werd hij uitgenodigd in De afspraak en de bal ging meteen aan het rollen. In een mum van tijd werd het filmpje op de facebookpagina van VRT NWS zestienduizend keer gedeeld en door 1 miljoen en zeshonderdduizend mensen bekeken. Plots was Roger Lybaert de bekendste woonzorgbewoner van Vlaanderen.

Beknotten van de vrijheid is het ergste dat er is. Daar zijn mensen voor gesneuveld, daar zijn mensen voor dood gegaan, om dat te beletten.

_{Roger Lybaert}

Roger Lybaert: “Ik hoop dat de sloten weer van de deuren gaan en dat mijn kinderen en kleinkinderen hier weer kunnen binnenkomen als ze goesting hebben. En dat ik weer naar buiten kan, wanneer ik wil, de beide. De vrijheid om mensen te ontmoeten en de vrijheid om naar buiten te gaan. Dat is enorm belangrijk voor mij. Ik heb niet voor niets die open brief geschreven. Vrijheid als hoogste goed, en dat is het ook. Het is niet alleen de vrijheid van naar buiten te gaan, het is de vrijheid van handelen, de vrijheid van denken, de vrijheid van vereniging,… Al die vrijheden die we kwijt zijn en die zomaar beslist zijn. Ik ben daar tegen. Want beknotten van de vrijheid is het ergste dat er is. Daar zijn mensen voor gesneuveld, daar zijn mensen voor dood gegaan, om dat te beletten.”

Als dochter en televisiemaakster zag Leentje Lybaert hoe haar vader een half jaar later niet in de slachtofferrol bleef zitten, maar zijn beperkt leven in die afgesloten wereld zin begon te geven. “Geen beter medicijn tegen eenzaamheid dan anderen te helpen”, vond hij. Hij begon allerlei initiatieven te nemen. Hij wierp zichzelf op als pastoraal werker, ging langs bij zieken en stervenden en verwelkomde nieuwe bewoners. Daarnaast was er de liefde en zorg voor zijn vrouw, haar moeder, die haar sterk ontroerden.

Zo is dat hier. De mensen komen en de mensen gaan en soms weet ge niet dat ze gegaan zijn.

_{Roger Lybaert}

Roger Lybaert: “Zo is dat hier. De mensen komen en de mensen gaan en soms weet ge niet dat ze gegaan zijn. ‘s Morgens spreekt ge ermee en ‘s avonds zijn ze verdwenen. In ieder geval heb ik voorgesteld dat ze me zouden verwittigen als er iemand aan het sterven is om die te begeleiden, even bidden, een hand vasthouden. Ik denk dat dat al veel is.”

Leentje Lybaert kreeg uitzonderlijk de toestemming om samen met een van zijn kleinzonen af en toe bij hem langs te gaan met de camera om er hun leven te filmen. Ze brachten er de kerstdagen door, zagen hoe hij zijn eerste vaccin kreeg en filmden tot de dag waarop hij oogluikend het terrein weer mocht verlaten.
Op het einde van de draaiperiode stierf ook haar moeder. Het contrast met het immense verlies na een huwelijk van 63 jaar en de vreugde voor de vrijheid die er weer zat aan te komen, was enorm.

Leentje Lybaert: "Het is niet alleen een persoonlijk verhaal van één stem, het is vooral ook een universeel tijdsdocument geworden. Het gaat over oud worden en hoe we omgaan met de dood. Het gaat over gemis, eenzaamheid, liefde, veerkracht, hoop en bovenal het belang van vrijheid. "

Een documentaire van Leentje Lybaert in samenwerking met Tijs Torfs.

Roger: op zondag 11 april om 22.00 uur  op Canvas en via VRT NU.