EDUbox Nepnieuws helpt jongeren betrouwbare informatie herkennen

Alsmaar meer bekende mensen worden het slachtoffer van valse nieuwsberichten, foto’s en video’s op het internet.  Steeds vaker worden nieuwsberichten op sociale media gemanipuleerd  om het resultaat van verkiezingen te beïnvloeden.

Desinformatie en nepnieuws  zijn alom tegenwoordig.  En bovendien niet zo eenvoudig  te ontmaskeren. Daarom lanceren VRT NWS, Mediawijs, Arteveldehogeschool en IMEC de EDUbox Nepnieuws. De EDUbox moet jongeren informeren over nepnieuws en geeft tips en tricks.

EDUbox is een educatieve tool van VRT NWS om jongeren op een andere manier te laten kennismaken met verschillende maatschappelijke thema’s. EDUbox werd ontwikkeld samen met Mediawijs en andere partners. Naast alle content die VRT NWS maakt op radio, tv, online en via sociale media, wil VRT NWS jongeren ook via EDUbox informeren en hen inspireren en stimuleren om zelf aan de slag te gaan.

Onderzoek Arteveldehogeschool en IMEC

Uit onderzoek van Arteveldehogeschool (2018) bij Vlaamse jongeren tussen 15 en 24 jaar blijkt dat jongeren moeilijk nepnieuws herkennen. Amper 3% van de bevraagde jongeren slaagt erin zes nieuwsverhalen correct in te schatten, als echt of vals. Veelal vertrouwen ze op hun eigen persoonlijke logica, achtergrondkennis of intuïtie om de juistheid van een verhaal te beoordelen. En dat is nu net ook ‘gevaarlijk’. Iedereen heeft zijn eigen vooroordelen. Je gaat informatie dan ook interpreteren en kaderen zodat het aansluit bij jouw wereldbeeld.

Ook uit de laatste Digimeter (IMEC) blijkt dat Vlamingen wakker liggen van nepnieuws.  "Over het algemeen erkennen Vlamingen de positieve aspecten van digitaal nieuws.", zegt minister van Media Sven Gatz.  "Zo voelt een ruime meerderheid zich beter geïnformeerd dankzij het internet. Al zijn we niet blind voor de nadelen die ermee gepaard gaan. De negatieve impact van nepnieuws op onze maatschappij is bijvoorbeeld een breed gedeelde bekommernis.”

Het is dus belangrijk om jongeren te informeren over nepnieuws en hen juiste tips en tricks aan te reiken om nepnieuws te ontmaskeren.

EDUbox Nepnieuws

De EDUbox moet studenten uit het middelbaar onderwijs informeren over nepnieuws.   Jongeren kruipen in de huid van een "nepnieuwsdetectieve".  Stap voor stap, met behulp van fiches en opdrachten gekoppeld aan een digitaal luik op VRT.be, leren ze spelenderwijs nepnieuws te ontmaskeren.  Ze krijgen tips zoals "check de datum", "check de auteur", "check de bron". Ook VRT-journalisten leggen in filmpjes uit hoe ze op de redactie informatie en beeldmateriaal controleren.

De EDUbox Nepnieuws bestaat uit 6 delen: een introductie, dé basis met tips en tricks en een oefening, twee hoofdstukken die dieper ingaan op nepnieuws en extra inspiratie. Onder begeleiding van de leerkracht worden studenten gemotiveerd om te discussiëren over actuele onderwerpen, die aan bod komen in de EDUbox. De EDUbox Nepnieuws sluit aan bij tal van vakoverschrijdende eindtermen van het middelbaar onderwijs die gaan over kritisch denken, mediawijsheid, weerbaarheid en respect.

Praktische info

De EDUbox Nepnieuws is vanaf nu te bestellen via https://mediawijs.be/eduboxnepnieuws. Er kunnen max. 4 exemplaren per leerkracht besteld worden. Na de paasvakantie zal de box geleverd worden in de scholen.

EDUbox werd mede mogelijk gemaakt door VRT Sandbox.

VRT Sandbox is een accelerator voor externe start-ups , die samen met de VRT projecten kunnen uitbouwen. Daarnaast faciliteert VRT Sandbox ook ondernemerschap binnen de VRT. Medewerkers krijgen de ruimte om met nieuwe ideeën te spelen, VRT Sandbox ondersteunt projectmatig en financieel waar nodig. EDUbox is in deze veilige speelruimte kunnen groeien van idee tot prototype tot volwaardig product.

 Er zijn ondertussen 3 EDUboxen beschikbaar voor onderwijs: Data in de pers, Democratie en Nepnieuws. Een vierde rond Artificiële intelligentie volgt in het najaar.