Een Belgisch piratenverhaal met Hollywood-allures

De Pompei was toen een van de tientallen schepen die door Somalische piraten in de Indische Oceaan werden 'geënterd'. Een merkwaardige geschiedenis met een tot de verbeelding sprekende ontknoping.
Vanaf dinsdag 30 augustus om 21.20 uur op Canvas en VRT MAX.

De reeks is ook beschikbaar met audiodescriptie. Vanaf dinsdag 30 augustus om 21.20 uur op Canvas via het taalkeuzemenu of met open audiodescriptie op het Ketnetkanaal. Je kan deze reeks met audiodescriptie ook terugvinden op VRT MAX in de categorie Audiodescriptie.

Piraten van de 21ste eeuw

Aan het eind van het eerste decennium van de 21ste eeuw werd de internationale scheepvaart opgeschrikt door een nieuw en tegelijk eeuwenoud fenomeen: zeerovers. Hoewel nooit helemaal verdwenen, kende de maritieme piraterij toen een plotse opstoot.

De nieuwe piraten waren mannen met aftandse kalasjnikovs en verder niets te verliezen. Vanuit hun kleine schuitjes vielen ze oceaanreuzen aan die honderden keren groter waren dan hun eigen bootjes. Ze namen het bevel over de schepen over en hielden de bemanning gegijzeld in ruil voor grote sommen losgeld.

De Pompei gekaapt

Onder die vele gekaapte schepen bevond zich ook de steenstorter Pompei, eigendom van de Belgische baggermaatschappij Jan De Nul Group. Het schip werd gebruikt voor maritieme aannemingswerken. De bemanning – een internationale crew met ook twee Belgen en een Nederlandse kapitein – ziet op de ochtend van 18 april een stipje naderen aan de horizon. Voor ze echt doorhebben wat er aan de hand is, staan er piraten op het dek die hen onder schot houden. Ze worden verplicht koers te zetten naar de Somalische kust.

Intussen gaan in Brussel de alarmbellen af. Er wordt een speciale crisiscel opgericht, waar politie, politiek en defensie bespreken hoe ze deze zaak zonder precedent moeten aanpakken. Uit Nederland komt een onderhandelaar over, die zijn sporen al heeft verdiend bij andere gijzelingen. Wanneer de kapers contact opnemen om hun eisen over te brengen, beseft men al snel dat dit niet op enkele dagen opgelost zal zijn. Het zal uiteindelijk 73 dagen duren voor de bemanning wordt vrijgelaten na betaling van een substantieel losgeld.

Hollywood aan de Noordzee

De Belgische politie en het federaal parket besluiten het daar niet bij te laten en gaan op zoek naar de daders. Ze slagen erin enkele kleine garnalen te strikken, maar laten dan hun oog vallen op de piratenleider Mohammed Abdi Hassan, bijgenaamd ‘Afweyne’, oftewel Grote Mond. Ze beramen een plan dat inspeelt op zijn ijdelheid en hebzucht. Ze willen hem wijsmaken dat een internationale producent een film wil maken over zijn leven. Maar daarvoor moet hij wel naar België komen als ‘consultant’.

Om hem te benaderen gebruiken ze de lokale Amerikaans-Somalische gouverneur Tiiceey als onvrijwillige en onwetende stroman. Er wordt een fictieve filmmaatschappij opgericht en kosten noch moeite worden gespaard om beide mannen te overtuigen op het vliegtuig te stappen, richting België ​ en … de gevangenis.

In drie afleveringen kijken betrokkenen uit beide kampen terug op dit opmerkelijke verhaal. De kaping van de Pompei verschilt uiteindelijk niet veel van de vele andere kapingen uit die periode. Maar de undercoveractie van de Belgische politie daarentegen is uniek in zijn genre. Dat het gerecht van zo’n klein land erin slaagt om het brein achter een internationale crisis in de scheepvaart achter slot en grendel te krijgen, is een verfilming meer dan waard. ​ Zo krijgen de piraten toch nog waar ze voor gekomen zijn.

De afleveringen

Aflevering 1

De Belgische steenstorter Pompei vertrekt vanuit Dubai richting Zuid-Afrika voor een routineklus. Ter hoogte van de Seychellen zien ze echter een stipje opdoemen aan de horizon. Voor ze weten wat er gebeurt, staan er piraten aan boord. In Brussel gaan alle alarmbellen af. Het begin van een maandenlange nachtmerrie.

Met getuigenissen van onder meer Hendrik Toxopeus (kapitein van de Pompei), James Law (tweede stuurman Pompei), Dirk De Nul (bestuurder Jan De Nul), Alex Sablon (fleet manager Pompei), Jaak Raes (directeur van het Nationaal crisis centrum), Hans Slaman (onderhandelaar tussen piraten en Jan De Nul)

Aflevering 2

Na slopende onderhandelingen worden de Pompei en zijn bemanning vrijgelaten. Maar daarmee is de zaak nog niet afgesloten. De Belgische politie besluit achter de daders aan te gaan. Na de arrestatie van enkele kleine garnalen richten ze hun vizier op Afweyne - ​ ‘Grote mond’ - de leider van het Somalische piratenkartel. ​ ​

Met getuigenissen van onder meer Hans Slaman (onderhandelaar tussen piraten en Jan De Nul), Dirk De Nul (bestuurder Jan De Nul), Hendrik Toxopeus (kapitein van de Pompei), Alex Sablon (fleet manager Pompei), Christine Pottiez (onderzoeksrechter Brugge), Jaak Raes (directeur van het Nationaal crisis centrum), Peter Van Osselaer (Officier bijzondere technieken federale politie), Stijn Vercruysse (VRT-journalist), Marianne Cappelle (federaal procureur) en Omar Hassan (Piraat 002)

Aflevering 3

Er wordt een undercoveractie opgezet om Afweyne naar België te lokken. Daarvoor gebruiken de speurders de lokale gouverneur Tiiceey als onvrijwillige stroman. In ruil voor geld en roem in een film zijn Tiiceey en Afweyne bereid om Somalië te verlaten. In België wacht hen echter geen filmset, maar een rechtszaal. Zo krijgt de zaak na jaren onderzoek eindelijk haar ontknoping. ​

Met getuigenissen van onder meer Mohammed Ticcey (piraat), Mohammed Abdi Hassan “Afweyne” (piraat), Jeffrey Gettleman (journalist NY Times), Peter Van Osselaer (officier bijzondere technieken federale politie), Christine Pottiez (onderzoeksrechter Brugge) en Marianne Cappelle (federaal procureur)

Een productie van Diplodokus voor Canvas.