Extra aandacht voor de crisis in Afghanistan

Canvas gaat dieper in op de achtergrond van de Afghaanse crisis met een geactualiseerde versie van de documentaire die Rudi Vranckx daarover maakte voor de reeks De eeuwige oorlog. Op donderdag 19 augustus om 20.25 u. 

De documentaire is ook beschikbaar op VRT NU, samen met een aantal andere programma’s over Afghanistan.  Zo is er Weg van België, waarin Phara de Aguirre in Kaboel op bezoek gaat bij een teruggestuurde asielzoeker: Nasir. Voor Tussen oorlog en leventrok Rudi Vranckx twee jaar geleden samen met Wouter Torfs en Catherine Vandoorne op inleefreis naar Afghanistan. De zesdelige documentaire reeks Onze jongens volgt dan weer gedurende een half jaar een aantal Belgische militairen op missie in Afghanistan.

En voor de laatste stand van zaken zorgt VRT NWS in zijn nieuws- en duidingsprogramma’s en in het speciale dossier Taliban in Afghanistan op vrtnws.be.

De eeuwige oorlog: Afghanistan (op Canvas en VRT NU)

In de documentaire De eeuwige oorlog: Afghanistan maakt Rudi Vranckx de balans op van het schijnbaar eindeloze conflict  in het land, samen met kroongetuigen en experten, regeringsfunctionarissen, topmilitairen, clanleiders en burgers. Rudi Vranckx en zijn team hebben de documentaire geactualiseerd tot en met de speech van de Amerikaanse president Joe Biden eerder deze week. 

11 september 2001. Twee vliegtuigen boren zich in de WTC-torens in New York. Voor de Verenigde Staten een nationaal trauma dat de aanzet vormt voor de inval in Afghanistan, waar de taliban Al-Qaeda-leider Osama Bin Laden onderdak hebben gegeven.

Het plan was duidelijk: de taliban van de kaart vegen, een nieuwe staatsstructuur installeren en democratie brengen. Het werd de langste oorlog uit de Amerikaanse geschiedenis, langer dan dat andere trauma Vietnam.

Afghanistan was de eerste van de nieuwe oorlogen die dit nieuwe millennium getekend hebben. Op onherbergzaam terrein werd er voor het eerst niet meer gevochten op een klassieke manier, tegen een klassiek leger, maar tegen zogenaamde 'non-state actors'. Bovendien speelden er krachten die niemand echt goed kon inschatten, in het Westen althans.

De dynamiek die dit conflict tekende, zou verder uitdijen in de conflicten die nog zouden volgen, tot in Irak en Syrië. Afghanistan was een knooppunt tussen de oorlogsvoering van het verleden en die van de toekomst. Maar dat wist in 2001 nog niemand.

Twintig jaar later gaat de Afghaanse crisis een nieuwe fase in.

Tussen oorlog en leven: Afghanistan (VRT NU)

Voor de documentaire reeks Tussen oorlog en leven trok Rudi Vranckx twee jaar geleden samen met Radio 2-presentatrice Cathérine Vandoorne en ondernemer Wouter Torfs naar Afghanistan. Hoe beleven zij een land in oorlog wanneer ze er voor het eerst van dichtbij mee geconfronteerd worden? Samen met Rudi Vranckx gaan ze op zoek naar de verhalen van gewone mensen in oorlogsomstandigheden. 

De taliban waren op dat moment uit Kaboel verdreven, maar ze maakten er het dagelijkse leven nog altijd onveilig. Aanslagen teisterden de Afghaanse hoofdstad. Bovendien hadden de taliban nog altijd de helft van het land in handen. In dat territorium legden ze een levenswijze op die de vrouw volledig onderdrukt.

Net dat onrecht maakt Cathérine Vandoorne, Radio 2-presentatrice en goede vriendin van Rudi, heel boos. Samen met haar regelmatige studiogast en vriend Wouter Torfs wil ze uitzoeken wat de tol is van die decennialange oorlog op de Afghaanse bevolking, en hoe vrouwen omgaan met de vele regels die hen worden opgelegd.

Weg van België: Nasir uit Afghanistan (VRT NU)

In de reeks Weg van België reisde Phara de Aguirre telkens een uitgewezen asielzoeker of een uitgewezen gezin achterna om hun verhaal uit te spitten. 

Als er één land is dat de gemoederen verhit als het over uitwijzingen gaat, dan is het wel Afghanistan. Je kan toch geen mensen terugsturen naar oorlogsgebied? Kan je in dergelijke landen nog bepalen voor wie het wel en voor wie het niet veilig is? Om antwoorden te zoeken op die vragen trekt Phara naar Kaboel. Ze ontmoet Nasir, die vijf jaar in ons land verbleef, hier school liep, werkte en vrienden maakte, tot hij uiteindelijk toch werd teruggestuurd. Hoe ziet zijn nieuwe leven in Kaboel eruit?

Onze jongens

De zesdelige documentaire Onze jongens volgt gedurende een half jaar een aantal Belgische militairen op missie in Afghanistan. Het is een observerende, maar ook kritische reeks die het leven van de soldaten bekijkt door de ogen van Bas Bogaerts: professioneel fotograaf, maar ook historicus en een man met een grote belangstelling voor militaire aangelegenheden en veel ervaring als ‘embedded photographer’.  

Onze jongens belicht de activiteiten van het Belgisch leger in Afghanistan aan de hand van persoonlijke verhalen van individuele militairen: de mannen van de inlichtingendienst, opleidingsmensen, piloten, technici, dokters, verbindingsofficieren, de persverantwoordelijke, enz. We volgen hun spoor van bij het vertrek uit België tot de terugkeer na hun ‘tour of duty’.

In Kunduz in het noorden van Afghanistan is een contingent Belgen gelegerd dat de Afghaanse soldaten opleidt. Er opereert ook een TACP-team (Tactical Air Control Party): zij zorgen voor de begeleiding van de jachtvliegtuigen. Daarnaast zijn er de psy-ops (psychological operations): zij trachten het vertrouwen te winnen van de plaatselijke bevolking en proberen informatie te vergaren over de vijand: de Taliban. Majoor Gert Van Rijckeghem is de kampcommandant in Kunduz.

In Kandahar, een stad in het zuiden van Afghanistan, heeft het Belgische leger een veldhospitaal. Hier maken we kennis met sergeant Noémie Ghysselings, een verpleegster die met de gruwelijke gevolgen van de oorlog wordt geconfronteerd. Samen met de rest van het medische team moet zij strijders van alle nationaliteiten oplappen – ook die van de Taliban – in allesbehalve optimale omstandigheden.

In dezelfde stad zijn er Belgische F16-piloten gestationeerd. Samen met een handvol technici die de straaljagers moeten onderhouden. Van op grote hoogte voeren de piloten precisiebombardementen uit. Sam Vanoppem is niet alleen de commandant van het F16-detachement maar tevens ook één van de actieve piloten.  Hij is een strenge maar rechtvaardige en gerespecteerde commandant.