Hedendaagse kunst in het nieuwe VRT-huis

"Het zijn creaties die meteen aanspreken en blijven nazinderen"

Een uitgebreide selectiecommissie boog zich over de kunstintegratie in het nieuwe VRT-huis. Na een lange procedure viel de keuze op Matt Mullican en Sophie Nys. Verschillende kunstenaars, nationaal en internationaal, kregen vorig jaar de kans om een kunstwerk voor te stellen. Vooraf werd een aantal voorwaarden opgelegd: de werken moeten verrassen en de nieuwsgierigheid prikkelen maar ook het verband leggen met VRT als mediahuis. Een andere vereiste van de commissie was dat de werken zowel door de medewerkers en gasten van VRT als door de toevallige passant in het mediapark kunnen bekeken worden. Daarom werd gekozen voor een binnen- en buitenlocatie. De selectiecommissie is alvast heel enthousiast over de voorstellen.

Het was een intense procedure waarin heel wat waardevolle projecten de revue passeerden. De voorstellen van Matt en Sophie spreken meteen aan en nodigen door hun gelaagdheid uit tot reflectie. Ze zijn esthetisch heel bijzonder maar getuigen ook van een maatschappelijke betrokkenheid.

_{Chantal Pattyn, voorzitter van de selectiecommissie}

Internationale klasse

Met Matt Mullican haalt VRT een internationale topkunstenaar naar de Reyerslaan. Mullican (°1951, Santa Monica, V.S.) woont en werkt zowel in Berlijn als New York. Zijn oeuvre is een nooit aflatende poging om de wereld om hem heen te structureren en uit te leggen. Sinds eind jaren 70 werkt hij aan de ontwikkeling van een complex visueel tekensysteem. De wereld die we zien, beleven en bedenken bestaat in zijn kosmologie uit vijf waarnemingsniveaus die hij met verschillende kleuren verbindt. Mullican zal een serie van zes enorme rubbings aanbrengen op de muren van de lange gang die in het nieuwe VRT-gebouw de televisiestudio's met elkaar verbindt. De aloude techniek van frottage past hij sinds 1984 toe. Door met oliesticks te wrijven op een canvas, worden de afbeeldingen zichtbaar. Ieder werk is op deze manier een originele reproductie of kopie van voorstellingen die ook elders opduiken. Op de vloer komen twee werken in terrazzo.

Een mediagebouw gaat over theater. Wat zich afspeelt in de studio, die van de performer of de kunstenaar, is waar het over gaat in mijn werk. De lange en diepe canyon met de hoge plafonds is van een grote architecturale kwaliteit. De trappartijen aan weerszijden van de canyon in groen en rood komen toevallig overeen met de uiterste kleuren van mijn kleursysteem: groen staat voor het subjectieve, rood voor de materiële wereld.

_{Matt Mullican}

Kunstintegraties van Matt Mullican zijn te zien op BER Airport in Berlijn, de universiteit van Münster en dichter bij huis op de gevel van De Singel. Zijn werk behoort tot de collecties van o.m. MOMA, Metropolitan, Whitney Museum in NY, The Art Institute in Chicago, Museo Reina Sofia in Madrid, het Ludwig Museum in Keulen, het MAC's in Le Grand Hornu en het Middelheim Museum in Antwerpen. Grote tentoonstellingen van zijn werk vonden recentelijk plaats in Pirelli HangarBicocca in Milaan en MARe in Boekarest. 

Sophie Nys (1974, Antwerpen, werkt en woont in Brussel) werkt zowel met fotografie, video, tekst als sculptuur. In haar werk behandelt ze filosofische, politieke en historische thema's. Als een antropoloog onderzoekt ze de eigenaardigheden van alledaagse voorwerpen en lokale geschiedenissen. Haar werk ontstaat door vormen, materialen, verhalen en ideeën opnieuw artistiek in te vullen. Vaak met een goede dosis humor als strategie.  

Haar integratie zal te zien zijn in de groenzone rond het nieuwe VRT-huis. De architectuur van het gebouw, met zijn achthoekige sokkel en zuilen, inspireerde haar tot het creëren van een schandpaal uit beton. Elders plaatst ze een achthoekige arduinen roepsteen. Beide objecten verwijzen naar het publiek maken of aan de kaak stellen van wat lang geleden het zonlicht niet mocht zien en dus ook naar media nu. In het ventilatiegebouw plaatst ze twee deuren en een kraantje, gebaseerd op de deuren en de waterklok van 'Toren van de acht winden' of het Horologion in Athene. De waterklok in het gebouw bepaalde de spreektijd van juristen en redenaars. Het is een knipoog naar de beschikbare uitzendtijd van de mediamaker en geïnterviewden.   

Nys stelde recentelijk tentoon bij Keijiban (Kazawa, Japan), La Salle de Bains in Lyon (Frankrijk) en Kunsthal Aarhus (Denemarken). In eigen land was haar werk te zien in Wiels (2020) en op Europalia (2022).

Het was een grote uitdaging. Het gebouw en de context zijn heel inspirerend. Ik ben bij mijn manier van werken gebleven en ik vind het spannend dat mijn vrij radicaal voorstel kan gerealiseerd worden. Ik voel me ook goed omringd door de architecten en ingenieurs van VRT.

_{Sophie Nys}

Vlaamse Bouwmeester

Kunst in opdracht, ook het kunstintegratiedecreet genoemd, legt VRT de verplichting op om in het kader van het nieuwbouwproject te investeren in kunst. Welk type kunstvorm? Daar is VRT helemaal vrij in. Voor deze kunstintegratie heeft VRT samengewerkt met de kunstcel van de Vlaamse Bouwmeester. De kunstcel is het aanspreekpunt bij de Vlaamse overheid voor professionele ondersteuning voor de integratie van kunstwerken/installaties in overheidsgebouwen.

Werf volop aan de gang

Beide kunstenaars werden vorig najaar door de selectiecommissie voorgedragen aan de Raad van Bestuur van VRT die de keuze bekrachtigde. Mullican en Nys gaan nu aan de slag met de creatie van de installaties voor het VRT-huis. De werken aan het nieuwe VRT-gebouw zelf zijn al volop bezig. Eind vorig jaar werden de eerste voorbereidende werken uitgevoerd. Begin 2023 startte het uitgraven van de bouwput. Het nieuwe VRT-gebouw komt op de huidige site aan de Reyerslaan, als onderdeel van een nieuw Mediapark. In 2026 verhuizen de medewerkers van hun huidige naar hun nieuwe gebouw en zullen de twee kunstwerken te bewonderen zijn.