Hoe maakt de VRT fictie in coronatijden?

Ketnet is niet bij de pakken blijven zitten en start binnenkort met de opnames van de sitcom Ik u ook, waarbij de cast bestaat uit acteurskoppels en –families die in het dagelijkse leven onder één dak wonen. De dagelijkse fictiereeks Thuis en het populaire Dertigers hielden ondertussen al een proefdag, waarbij ze scènes uit vorige afleveringen opnieuw speelden, aangepast volgens de coronamaatregelen. De maatregelen op de set werden opgesteld samen met de Preventiedienst van de VRT. Die maatregelen houden onder andere in: anderhalve meter afstand tussen alle cast en crew. Maar welke praktische problemen brengen dit soort maatregelen met zich mee, en hoe kunnen we nog kwaliteitsvolle fictie draaien?

De makers van fictiereeksen Thuis en Dertigers deelden hun inzichten hierover tijdens een webinar op 14 mei, georganiseerd door VRT Video Snackbar. Meer dan 500 professionals uit de Vlaamse productiesector volgen de presentatie met aandacht en enthousiasme. Vele producties zoeken net als de VRT naar manieren om weer op te starten, getuige de vele vragen die na afloop van de webinar nog gesteld werden.

We sommen de belangrijkste inzichten op.

1. Spelen met perspectief

Op de set houdt iedereen een veilige afstand van elkaar, zowel de cast als de crew. Toch zal de kijker niet altijd merken dat acteurs op anderhalve meter van elkaar staan. Door te spelen met camerahoeken en perspectief kunnen de makers van Thuis en Dertigers ervoor zorgen dat personages ogenschijnlijk dichter bij elkaar zitten dan in werkelijkheid het geval is. Ook worden er aangepaste cameralenzen gebruikt, en werd de set van Thuis vergroot. Zo kon de crew verder van de acteurs staan, zodat zij meer bewegingsruimte hadden op de set.

Slim, maar deze maatregelen brengen ook enkele nadelen met zich mee. Door de afstand is het moeilijker om licht en geluid te regelen zoals voorheen. Dat zorgt ervoor dat scènes vaak in meerdere takes moeten gedraaid worden, en dat levert dan weer extra monteerwerk op. Ook moet er bij Thuis soms met twee geluidsmicrofoons worden gewerkt omdat de acteurs verder uit elkaar staan; vroeger kon de audio slechts met één microfoon worden opgenomen. Bij Dertigers kregen de acteurs dan weer persoonlijke microfoons om zelf op te spelden. 

(lees verder onder de foto's)

2. Zeg het met woorden

Thuis-hoofdschrijver Stef Wouters: “Normaal gezien zitten we met alle schrijvers samen in de writers room en overleggen we constant. Nu werkte iedereen apart en gebeurde dit overleg onder andere via videocall of mail. Er ontstond een andere manier van werken, een andere dynamiek.”

De schrijvers moeten verschillende emoties en situaties op een andere manier schrijven. Intimiteit of verleiding tussen een koppel moet op een suggestievere manier worden geschreven. Hetzelfde geldt voor goede vrienden of familie: de hechte en warme band tussen personages moet op een andere manier worden duidelijk gemaakt. Dit werd tijdens de twee proefopnames opgelost door zowel de teksten van de personages te herschrijven, maar ook door andere camerastandpunten te gebruiken en cameralenzen waardoor de acteurs toch dichter bij elkaar lijken te staan.

Ook voor de ploeg van Dertigers is dit niet makkelijk. Bedenker Wim De Smet: “We zijn op dezelfde zaken gestoten als de ploeg van Thuis. Normaal gezien draaien we met een camera één shot, maar nu stonden de personages erg ver uit elkaar en viel dat op in een ruim beeld. Voor twee goede vriendinnen als Nora en Tine voelt dat raar. Daarom hebben we nu toch gewerkt met shots en tegenshots dicht op de personages apart.”

De ploegen blijven verder nadenken over mogelijke manieren om hiermee om te gaan. 

(lees verder onder de foto's)

3. Mondmaskers en meer

Op de set houdt iedereen voldoende afstand van elkaar, ook tijdens de briefings en opnames. Ook was er ontsmettingsgel aanwezig op beide sets. Daarnaast dragen de crew en de acteurs bij repetities een mondmasker. Enkel tijdens de opnames zetten acteurs de mondmaskers af. De mondmaskers werden tijdens de proefdag gezien als slechts een van de veiligheidsmaatregelen, die gelden naast de afstandsregel. Waar er niet voldoende afstand kon worden gehouden – zoals bij Thuis bij de cameramannen en in de regiekamer - werden plexischermen geïnstalleerd. Bij Dertigers droeg een van de acteurs tijdens een scène in de wagen, waarbij de twee acteurs dus geen anderhalve meter afstand konden bewaren, dan weer een volledig veiligheidspak wanneer hij niet in beeld was.

Deze veiligheidsmaatregelen hadden een impact op het draaien: communiceren met een mondmasker aan is niet altijd evident. Ook bij het draaien van een buitenscène voor Dertigers was het voor de acteurs niet altijd evident om elkaar te verstaan wanneer ze anderhalve meter van elkaar stonden. Die anderhalve meter afstand was iets waar iedereen op moest letten. Thuis werkte daarom tijdens de testopnames samen met het Vlaams technologiebedrijf Rombit. Zij ontwikkelden een speciale armband voor social distancing: kom je te dicht bij een collega, dan krijg je een waarschuwing via een licht- en trilsignaal. Een waardevol hulpmiddel voor wie tijdens het werk de veilige afstand even uit het oog verliest.

(lees verder onder de foto's)

4. Werken met bestaande 'bubbels'

Non-fictie

Ook non-fictiereeksen starten stilaan weer hun producties op. Zij organiseren hun opnames volgens alle geldende veiligheidsmaatregelen. Zo deelde Otto-Jan Ham deze video over de maatregelen bij zijn quizprogramma Campus cup op Canvas: 

De quiz wordt zonder publiek opgenomen, en het decor is aangepast zodat er voldoende afstand is tussen de kandidaten (onder andere door plexiglas). Het decor wordt veelvuldig ontsmet en overal zijn reinigende handgels aanwezig voor de crew en kandidaten.

De inzichten van de proefopnames van Thuis en Dertigers werden met de Vlaamse productiesector gedeeld tijdens een webinar, georganiseerd door VRT Video Snackbar. VRT Video Snackbar is een initiatief om de contentmakers van VRT beter te ondersteunen. Door nieuwe videotechnologieën te testen, pilots op te stellen en samenkomsten te faciliteren, brengt VRT Video Snackbar een community van makers samen. http://videosnackbar.vrt.be/