Onderwijs kan armoede niet oplossen, maar kan wel het verschil maken

VRT bracht experten, ervaringsdeskundigen en betrokken studenten en leerkrachten samen om te praten over dit heet hangijzer in het onderwijs, samen met een aantal sterke partners: KdG Hogeschool, Klasse, vzw Krijt, Netwerk tegen Armoede en Welzijnszorg. “Middenveldorganisaties en leerkrachten hebben elkaar geïnspireerd”, zegt educatief medewerker Kris Dom. 

Onderwijs kan armoede niet oplossen. Maar onderwijs kan wel het verschil maken. 

Die boodschap werd leerkrachten op het hart gedrukt tijdens de inspiratieavond in de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen. In een plenair gedeelte en vier workshops werd dieper ingegaan op de verschillende facetten van kansarmoede in het onderwijs. Een diepgeworteld probleem, zo blijkt: in Antwerpen bijvoorbeeld groeit een op drie kinderen op in armoede.

“Lege brooddozen zijn een van de eerste signalen die leerkrachten oppikken”, zegt Karen Van Riel van armoedeorganisatie Recht-Op. “Maar achter zo’n lege brooddoos zit een heel verhaal. Daarom is het belangrijk dat scholen in dialoog gaan met ouders.”

Dat vindt ook Colette Victor van vzw Krijt. “Een school die armoede bespreekbaar maakt op de klasvloer is een school die echt met armoede bezig is”, zegt ze.

"Kinderarmoede moet structureel bestreden worden door een kostenbewust schoolbeleid, een verhoogde schooltoeslag in het Groeipakket en de verzekering van een stabiele woonsituatie met ruimte voor schoolwerk ", aldus beleidsmedewerker onderwijs Saar Lambrechts van het Netwerk tegen Armoede.

Lesmateriaal

Van welzijnsorganisaties horen we dat er soms nog verborgen vooroordelen zijn. Die moeten we bestrijden.

Veel leerkrachten zijn op zoek naar interactief lesmateriaal over het complexe thema. Maar dat is niet altijd zo gemakkelijk te vinden. VRT ontwikkelt daarom samen met vzw Welzijnszorg een speciale KLAAR-aflevering over kansarmoede. Ook Klasse lanceert in december een gespreksvorm om met het schoolteam over kansarmoede te praten.

“We vinden dat belangrijk”, zegt redacteur Cherline De Maeght. “Leerkrachten zijn echt bezig met het thema. Maar van welzijnsorganisaties horen we dat er soms nog verborgen vooroordelen zijn. Die moeten we bestrijden.”

Hoge opkomst

Dat het thema leeft onder leerkrachten, bewijst ook de hoge opkomst: liefst 160 mensen schreven zich in. “Ik zag vanavond veel geïnteresseerde leerkrachten”, zegt Kusum Mertens van vzw Welzijnszorg. “Zij moeten de kunst verstaan om het complexe thema van armoede te vertalen.”

Alleen zo kunnen alle kinderen gelijke onderwijskansen krijgen, zegt Lambrechts. “Dat betekent niet dat elk kind hetzelfde moet krijgen”, zegt ze. “We komen niet allemaal gelijk aan de start. Maar elk kind moet wel de kans krijgen om zich ten volle te ontplooien en zijn talenten te ontdekken en ontwikkelen.” 

Het is één van de kernwaarden van de Karel De Grote Hogeschool (KdG). “Wij leiden mensen op die initiatief nemen om het verschil te maken”, zegt project manager Jo Van de Weghe.

Of zoals Van Riel het zo mooi verwoordde: “Een kind heeft twee vleugels nodig om naar zijn toekomst te vliegen. In die metafoor vormen de school en de ouders elk een vleugel. Alleen als ze in dezelfde richting bewegen, geraakt het kind vooruit.”

De Warmste Week

De avond werd gepresenteerd door VRT NWS-journaliste Sanne Baeck. Dr. Kristel Driessens gaf een lezing over armoede en sociale uitsluiting en Colette Victor van Krijt vzw over kostenbewust handelen. De workshops werden gegeven door Karen Van Riel en Peter De Vos van vzw Recht-Op, die ook in het plenaire deel een toelichting gaven over het partnerschap tussen ouders en de school. Amélie Denayer en Rudi Friedrichsen van vzw Krijt, Cherline De Maeght en Seppe Goossens van Klasse en Kusum Mertens en Kris Dom van Welzijnszorg vzw.

De inspiratieavond kaderde in De Warmste Week 2022, de jaarlijkse solidariteitsactie van VRT. Geïnteresseerd? Er wordt bekeken of de avond in de nabije toekomst kan worden hernomen in andere provincies. Schrijf je in op de nieuwsbrief van VRT Onderwijs en blijf op de hoogte.