"VRT wordt niet betaald om radio en tv te maken, maar om Vlaanderens verhaal mee te schrijven"

Dag Jean Philip, blij je terug te zien. Je hebt lang voor de VRT gewerkt, hoe kijk je terug op die periode?

Jean Philip: Ik heb 25 jaar voor de VRT gewerkt, dus zal ik nooit ergens langer gewerkt hebben. Ik heb er heel veel kansen gekregen. Ik ben begonnen als redacteur, ben eindredacteur geweest, programmamanager, netmanager, directeur televisie… bijna op elke verdieping gezeten dus (lacht). Ik heb me er geen seconde verveeld.

Ik ben een ‘openbare omroep-mens’ in hart en nieren. Je staat voor bepaalde waarden in je leven en als je voor een openbare omroep kan werken die de waarden deelt, dan is dat erg fijn. 

Is er een moment dat er bovenuit stak voor jou in die 25 jaar?

Ik ben vooral trots op wat we met alle VRT-medewerkers bereikt hebben. Namelijk een openbare omroep zijn die een breed publiek bereikt, maar ook echt die maatschappelijke rol opneemt.

Ik heb elk moment prettig gevonden, maar toch zijn er twee die mij in het bijzonder zijn bijgebleven. Ik heb zo’n zeven jaar met Jan Van Rompaey gewerkt. Hij leerde mij eigenlijk het vak. Ik ben hem daar altijd heel dankbaar voor geweest. Ik kreeg de vrijheid om te proberen en te experimenteren en dus de kans om talent en expertise op te bouwen. Jan is tot op vandaag een heel goede vriend gebleven. 

Het tweede dat me bijbleef is mijn tijd als netmanager van Eén. Met Jan waren we met een spreekwoordelijke boom bezig, en dan mocht ik plots een heel bos gaan beheren. Zo ben ik gegroeid. Als ik bij de VRT geen kansen had gekregen, zat ik nu niet waar ik vandaag zit. Het was fijn om na 25 jaar alles wat ik bij de VRT geleerd had mee te nemen naar de EBU, op een internationaal niveau dus. 

Als ik bij de VRT geen kansen had gekregen, zat ik nu niet waar ik vandaag zit.

_{Jean Philip De Tender, directeur Media EBU}

Hoe ben je dan destijds bij de EBU terechtgekomen? Hoe hebben ze jou gevonden?

Ik heb lange tijd aan de andere kant van EBU gezeten, als vertegenwoordiger in het Televisie Comité om hun werking controleren. Ik ben daar verkozen omwille van mijn achtergrond en de sterkte van de VRT. De openbare omroepen in West-Europa en in de Scandinavische landen zijn trendsettend en toonaangevend. Daar ligt de standaard voor wat een openbare omroep moet zijn. Als de EBU mensen uit die regio kan rekruteren dan gebeurt dat vaak.

Waar zit het verschil tussen werken voor de VRT en de EBU?

De VRT is natuurlijk de omroep van Vlaanderen. Als je over Vlaanderen spreekt, spreek je over zes miljoen Vlamingen. Ik zeg altijd gekscherend dat je ze allemaal bij hun voornaam kent (lacht). Bij de EBU realiseer je je dat een openbare omroep ook op internationaal vlak speelt. Dan kom je in contact met andere culturen en mensen die het anders aanpakken. EBU heeft 69 leden die 115 organisaties vertegenwoordigen in 56 landen. Het heeft mijn horizon echt wel verbreed. 

Ik ben de EBU binnengekomen als een expert in media. Als ik de EBU ooit verlaat zal ik een expert in diplomatie zijn.

_{Jean Philip De Tender, directeur Media EBU}

Wat is jouw rol binnen de EBU? Wat houdt jouw huidige functie in?

Als directeur Media zit ik in het midden van die 120 verengingen en hou ik me vooral bezig met de content. We hebben een aantal heel concrete diensten, zoals de news exchange. Veel van het buitenlands nieuws dat getoond wordt bij de VRT komt binnen via de EBU, van bij de andere leden. Bij de aanslagen in Brussel waren het bijvoorbeeld de VRT en RTBF die dat nieuws en de livestreams doorgaven aan de EBU.

Ik ben ook verantwoordelijk voor de music exchange. Klara zendt bijvoorbeeld concertopnames uit die dan door ons verder verdeeld worden. Ik zorg ook voor een aantal coproducties waarvan het Eurovisiesongfestival het meest bekende is.

Verder ondersteun ik onze leden strategisch en help ik hen met strategische inzichten. Hoe bereik je jongeren vandaag optimaal? Hoe maak je de omslag naar een digitale organisatie? Wat zijn goede voorbeelden van andere omroepen? Ik probeer heel veel inzichten binnen te trekken en die vooral ook uitgebreid te delen. 

En wat maken die zaken zo interessant voor jou? Waarom werk je graag voor de EBU?

Er zijn heel wat uitdagingen natuurlijk. De lijm is de openbare omroep, maar de individuele noden zijn zo divers. De grote omroepen zoals France Televisions hebben andere ondersteuning nodig dan kleinere omroepen. De uitdaging waar Polen voor staat is anders dan waar van Vlaanderen voor staat.

Dat maakt mijn job boeiend: ik ben de EBU binnengekomen als een expert in media. Als ik de EBU ooit verlaat zal ik een expert in diplomatie zijn (lacht).

Er is niemand die zo dicht bij de Vlaamse identiteit of het DNA van de Vlamingen staat, als de openbare omroep.

_{Jean Philip De Tender, directeur Media EBU}

Er zijn inderdaad heel wat uitdagingen, want publieke omroepen staan overal onder druk. Dat is in Vlaanderen niet anders. Hoe ervaar je dat?

Ik vind dat de Vlaamse overheid en de Vlaamse beleidsmakers te weinig de impact en het potentieel van de VRT zien. Vlaanderen is klein, maar heeft een heel sterke creatieve industrie. Hier worden veel unieke en originele concepten ontwikkeld. Dat komt door een sterke openbare omroep die druk heeft gezet op een commerciële omroep, die het mede daardoor ook goed doet. De kwaliteit van het aanbod ligt hier heel erg hoog. We slagen erin om met relatief weinig geld sterke content te maken.

Dat ziet de overheid niet genoeg. Ze kijken te vaak binnen de eigen grenzen. Je beseft pas in het buitenland wat er in Vlaanderen allemaal gecreëerd wordt. Men moet die Vlaamse creativiteit op het vlak van media, maar ook op vlak van dans of schilderkunst trouwens, hoger in het vaandel dragen en als een exportproduct zien.

Als je maakt dat de VRT sterk staat en daardoor ook sterke commerciële omroepen hebt, kan je die industrie ook in het buitenland gaan verkopen. Want met die creativiteit gaat ook innovatie gepaard. Als je daarin investeert, ontwikkel je nieuwe producten waarvan niet alleen de VRT kan profiteren. Zo zet je Vlaanderen op de kaart en geniet Vlaanderen een betere internationale uitstraling.  

Uiteindelijk is er niemand die zo dicht bij de Vlaamse identiteit of het DNA van de Vlamingen staat, als de openbare omroep. Want het risico vandaag is dat vele lokale commerciële omroepen niet meer lokaal zijn, maar deel uitmaken van internationale groepen. Ik zie op middellange termijn nog veel meer fusies gebeuren. Bovendien is er de druk van groepen als Facebook, Amazon, Apple, Netflix die veel meer geld hebben. Als je niet oplet vormen die een te groot tegenwicht van wat lokaal wordt geproduceerd. Wat andermaal maakt dat de content bij ons minder Vlaams is. 

Het komt er niet op neer dat het digitale belangrijker wordt dan televisie of radio. Het gaat over andere distributiekanalen en andere productiemethodes vinden om dat aanbod te kunnen realiseren. 

_{Jean Philip De Tender, directeur Media EBU}

Als je die ontwikkelingen in het medialandschap ziet, hebben openbare omroepen dan nog een toekomst?

Tuurlijk is er nog een toekomst voor openbare omroepen in Europa. Daar moet geen twijfel over bestaan. Een omroep als de VRT bewijst zijn relevantie omdat ze erin slaagt een breed publiek te bereiken. Het is al uitdagender voor de Bulgaarse nationale tv. Als je maar 2% marktaandeel hebt, wie ligt dan wakker van zo’n organisatie? Ik geloof niet in een omroep die een nicheverhaal is. Je kan enkel een breed publiek bereiken met een breed omroepaanbod.

Ik geloof niet in een omroep die een nicheverhaal is. Je kan enkel een breed publiek bereiken met een breed omroepaanbod.

_{Jean Philip De Tender, directeur Media EBU}

Een breed publiek bereiken is een ding. Maar wat zie jij verder als de grote uitdagingen voor de VRT?

De VRT scoort sterk op vlak van creativiteit en innovatie. De grote uitdaging voor de VRT is om echt de digitale transformatie door te maken. De VRT wordt niet betaald om radio en televisie maken, maar om het verhaal van Vlaanderen mee te schrijven en te tonen. Jullie brengen, maken, tonen en cureren verhalen. Die moeten matchen met de waarden van de openbare omroep. Die moeten innovatief, onderscheidend en kwalitatief zijn. Die moeten alle doelgroepen bereiken. Ik denk dat je platformen en merken moet gebruiken als een middel om dat te realiseren.

Vandaag zijn die bij de VRT nog te veel leidinggevend. En ik snap dat natuurlijk, als je sterke merken hebt en er een breed marktaandeel mee bereikt. Waarom zou je dat aanpassen? Maar je moet ook toekomstgericht kijken en het aanbod centraal stellen. Of dat nu radio, televisie of digitaal is, is ondergeschikt.

De Scandinavische landen zijn daar toonaangevend in. De Finnen bekijken per jaar welke thema’s ze op de kaart zetten. Als Finland 100 jaar onafhankelijk is, is dat een hoofdthema. Dus maken ze misschien een documentairereeks over de nationale helden, organiseren een groot feest, maken een fictiereeks over dat verhaal… Het is een andere manier van denken.

Wat mij betreft ligt de grote uitdaging in de nieuwe Beheersovereenkomst van de VRT om net dat brede, digitale te omarmen. Het komt er niet op neer dat het digitale belangrijker wordt dan televisie of radio. Het gaat over andere distributiekanalen en andere productiemethodes vinden om dat aanbod te kunnen realiseren. 

Wat wens je de VRT nog toe?

De VRT staat op een kantelpunt. Ik hoop dat iedereen dat kantelpunt aangrijpt om het volgende hoofdstuk van dat verhaal te schrijven. Ik ben ervan overtuigd dat dat zal lukken, want er is veel talent. De VRT heeft zich al een paar keer heruitgevonden. Het komt erop neer om vanuit de eigen sterkte een nieuwe doorstart te maken.

Bedankt voor het gesprek, Jean Philip. Nu is het tijd om 70 jaar EBU te vieren. Hoe zullen jullie dat aanpakken?

We gebruiken onze verjaardag als aanleiding om het belang van openbare omroepen aan te tonen. We gaan dat vieren met onze leden. Het heffen van het glas op de 70^ste verjaardag gaan we even moeten uitstellen door de coronacrisis. Maar we maken van de gelegenheid gebruik om het belang de openbare omroepen nog eens extra in de verf te zetten. 

Meer weten over de EBU? Bezoek dan zeker hun website.