Waarom zijn herdenkingen zo belangrijk voor VRT?

Via herdenkingen informeert de publieke omroep Vlamingen over wat in het verleden is gebeurd, welke impact dat heeft gehad op onze maatschappij en de relevantie daarvan tot op de dag van vandaag. Door aandacht te besteden aan herdenkingsmomenten draagt VRT ertoe bij dat verschillende generaties zich verbonden voelen met elkaar. Daarnaast vormen herdenkingen ook een belangrijk deel van de educatief-culturele opdracht van VRT: Vlamingen informeren over wat er zich afspeelt (of heeft afgespeeld) in Vlaanderen en daarbuiten, met aandacht voor cultuur en cultuurhistorische gebeurtenissen. 

Collectieve herinneringen

Herdenkingen zijn momenten waarop we even stilstaan bij onze collectieve geschiedenis. Via herdenkingen herbeleven we samen belangrijke keerpunten of historische gebeurtenissen in de (wereld)geschiedenis die impact hebben gehad op het leven van vele mensen en de samenleving. In veel gevallen houdt dat in dat we stilstaan bij de slachtoffers en de gevolgen van die gebeurtenissen op onze huidige manier van leven.

Zo zijn er bijvoorbeeld de vele plechtigheden en herdenkingsmomenten die de afgelopen jaren zijn gehouden ter nagedachtenis van 100 jaar Eerste Wereldoorlog, de erfenis van mei ’68 (naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de protestbeweging), de aanslagen in Brussel (op 22 maart 2016), de Arabische lente, de tsunami in Zuidoost-Azië in 2004 of de dood van prominente figuren zoals Martin Luther King of Nelson Mandela.

VRT en haar merken besteden op verschillende manieren aandacht aan die belangrijke herdenkingsmomenten, zowel op televisie als op radio en online. Dat kan via:

• fictiereeksen, zoals In Vlaamse velden (Eén)
• non-fictiereeksen, informatieve programma’s en documentaires, zoals Ten oorlog: de bevrijding van Vlaanderen (Eén), Kinderen van het verzet (Canvas), Facebook en ik (Canvas), In de ban van Tsjernobyl (Canvas), en in programma’s zoals De afspraak, Terzake en Het journaal

• speciale uitzendingen, zoals 100 jaar Wapenstilstand (Eén) en Vlaanderen Feest! (Eén) naar aanleiding van de Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap

• radioprogramma’s en -reportages, bijvoorbeeld naar aanleiding van 50 jaar Woodstock (Radio 1, Radio 2 en Klara), een Radio 1-sessie ter ere van Luc De Vos, aandacht voor het Bruegel-jaar 2019 bij Radio 2 en Klara, reportages rond 50 jaar Stijn Streuvels (Radio 2 West-Vlaanderen), 40 jaar Louis-Paul Boon (Klara), 200 jaar Clara Schumann-Wieck (Klara)...

• online berichten op de websites van de merken, met onder andere dossiers op VRT NWS gewijd aan ’50 jaar Woodstock’, ’50 jaar maanlanding’, ‘de genocide in Rwanda’, ’75 jaar bevrijding’, ’75 jaar D-day’, ‘van V-day tot D-day’… 

Op die manier wil de openbare omroep zoveel mogelijk Vlamingen herinneren aan belangrijke momenten uit onze (cultuur)geschiedenis.

75 jaar bevrijding

Op 8 mei 2020 is het exact 75 jaar geleden dat Europa werd bevrijd door de geallieerden, België werd al in september 1944 bevrijd. Op 8 mei vieren we in Europa dus eigenlijk het einde van de Tweede Wereldoorlog. Die 75-jarige verjaardag gaat gepaard met allerhande herdenkingen. Het zijn niet alleen feestelijke evenementen waarop Vlamingen hun destijds herwonnen vrijheid vieren, maar ook ingetogen momenten waarbij we even stilstaan bij de laatste ogenblikken van een oorlog die miljoenen slachtoffers heeft gemaakt, met een enorme impact op het leven en de maatschappij, tot op de dag van vandaag. Het is niet alleen stilstaan bij het verleden, maar ook even nadenken over het heden en het oorlogsgeweld van vandaag in diverse delen van de wereld.

Zo brengt Klara in Berg en Dal een gesprek tussen Pat Donnez en Berthe Meijer, een hartsvriendin van Anne Frank. Anne Frank is dankzij haar dagboek wellicht het bekendste slachtoffer van het naziregime. Pat Donnez sprak met Berthe Meijer in 2011, een jaar voor haar overlijden. Berthe kende de familie Frank bijzonder goed en overleefde als kind het concentratiekamp Bergen-Belsen, in tegenstelling tot Anne. Dat gesprek wordt op 3 mei heruitgezonden in het kader van 75 jaar bevrijding als eerbetoon aan alle slachtoffers. 

Heel pijnlijke verhalen komen aan bod in de zevendelige Canvas-reeks Kinderen van de Holocaust. Daarin vertellen twaalf getuigen precies 75 jaar na de bevrijding van de concentratiekampen over het leed dat henzelf en hun familie is aangedaan tijdens de Holocaust en over de impact van de Jodenvervolging gedurende de Tweede Wereldoorlog op de rest van hun leven. De reeks kadert in het grotere ‘Kinderen van de…’-verhaal, met onder andere ook Kinderen van de collaboratie en Kinderen van het verzet.

In die reeksen proberen we niet enkel verhalen over geschiedenis te vertellen, maar ook dingen uit te leggen over het nu, waardoor mensen onze maatschappij beter begrijpen of inzien waarom de dingen vandaag zijn zoals ze zijn.

_{Eindredacteur Geert Clerbout}

Het belang van reeksen als ?Kinderen van de?? is groot: we moeten het verleden in herinnering blijven brengen om ervoor te zorgen dat we nieuwe vormen van uitsluiting en polarisering al in een vroeg stadium kunnen herkennen.

_{Herman Van Goethem, rector UAntwerpen}

De bevrijding van Vlaanderen (in september 1944) wordt onder andere herdacht in de reeks Ten oorlog: de bevrijding van Vlaanderen. In die driedelige reportagereeks op Eén vertelt Arnout Hauben aangrijpende verhalen over het einde van de oorlog. Hij volgt het spoor van de soldaten die Vlaanderen bevrijd hebben en praat onderweg op zijn typische manier met de allerlaatste getuigen uit die bewogen periode.