De VRT-gebouwen

De beginjaren : verschillende locaties 

Het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep/ Institut National Belge de la Radiodiffusion (NIR/INR) werd naar het model van de Britse omroep BBC bij de wet van 18 juni 1930 opgericht. Het was gevestigd in gebouwen verschillende gebouwen verspreid over Elsene.  

De zetel van NIR-INR bevindt zich in 1931 boven hotel-restaurant L'Elite in een appartementsgebouw in de Bolwerkstraat in Elsene. Daar zijn ook de twee studio's voor  Het Gesproken Dagblad en Le Journal Parlé. De Nederlandstalige studio is in de keuken ondergebracht. Voor de drie orkesten en de luisterspelen huurt het NIR-INR  vijf 'auditoria' min of meer in de buurt. Die dienen zowel voor repetities als voor uitzendingen. Tijdens de pioniersjaren is het voor iedereen moeilijk werken. De toestand wordt nog penibeler als Studio L'Abbaye op 9 december 1933 door een brand geteisterd wordt. 

Meer informatie op website van het Omroepmuseum.

1935 : NIR-paviljoen wereldtentoonstelling 

Tijdens de Wereldtentoonstelling in 1935 bouwt het NIR/INR een paviljoen met een experimentele studio op de Heizel. 

1938 : Flagey 

• In 1933 werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor een gebouw met specifieke uitdagingen qua akoestiek en geluidsisolatie. In de dertienkoppige jury zetelden ingenieurs van de BBC maar ook architecten zoals Victor Horta en in een latere fase, Henry Van de Velde. Geen enkel ontwerp voldeed aan de technische vereisten, dus was er geen winnaar. 

• Een tweede wedstrijd leverde wel een winnaar op: de Brusselse architect Joseph Diongre.  

• De werf startte in 1935 met een eerstesteenlegging door minister van PTT Paul-Henri Spaak.  

• Het nieuwe omroepgebouw aan de vijvers van Elsene (het latere Eugène Flageyplein) werd in 1938 plechtig geopend. Het werd 35 jaar lang gebruikt voor radio-uitzendingen, uitzendingen van klassieke muziek- en jazzconcerten en vanaf 1953 ook voor televisie-uitzendingen. 

• Door de sterke ontwikkeling van de televisie werd het gebouw al snel te klein. In 1960 besloten de eigenaren BRT en RTB om een nieuw gebouw te laten bouwen aan de Reyerslaan. De lokalen van het voormalige NIR werden daarna verhuurd aan culturele organisaties.  

• De meeste VRT-personeelsleden verhuisden tegen 1976 naar de Reyerslaan. Enkel het koor, orkest en Radio 2 Vlaams-Brabant hadden nog een stek in Flagey, tot hun verhuizing naar het Amerikaans Theater.  

• In 1994 werd het Flageygebouw beschermd.  

Nu is het gebouw een cultureel vlaggenschip en ook het huis van de lokale Brusselse media Bruzz.    

1958 : Amerikaans theater 

• Nog voor de NIR/INR verhuisde van het Flageyplein in Elsene naar de Reyerslaan in Schaarbeek, maakte de omroep al gebruik (op huurbasis) van televisiestudio’s in het Amerikaans Theater op de Heizel in Brussel. Dat gebouw was een van de meest populaire gebouwen op de Wereldexpo in Brussel in 1958 en werd vanaf 1959 een begrip in de Vlaamse televisiegeschiedenis. 

• Via muziekprogramma’s als Tienerklanken passeerden grote internationale vedetten in Brussel, zoals de Rolling Stones, de Beach Boys en Elton John. Er werden ook muziekshows opgenomen zoals Canzonissima en Eurosong.  

• Grote show- en amusementsprogramma’s als De droomfabriek, Canzonissima en De Wies Andersen Show werden opgenomen in het Amerikaans Theater, net zoals enkele seizoenen van het spelprogramma Blokken. Presentatoren als Toni Corsari, Jan Theys, Luc Appermont, Margriet Hermans en vele anderen beleefden er hun gloriemomenten. 

• Verschillende televisieseries werden opgenomen met live publiek, zoals Slisse & Cesar, De kolderbrigade en De paradijsvogels. 

• Radio 2 Vlaams-Brabant huisde van 1995 tot 2012 in het Amerikaans Theater. In de rotonde werd plaats gemaakt voor de regionale redactie en nieuwe radiostudio’s. Ook heel wat programma’s van Radio 2 die nationaal uitgezonden werden, zijn er opgenomen, onder andere Guy De Pré presenteerde er De Pré Historie. 

• In 2012 nam VRT afscheid van het Amerikaans Theater. 

1964: Reyerslaan - Belgische Radio en Televisie, nu VRT en RTBF 

• Het gebouw van het Nationaal Instituut voor Radio-Omroep (NIR/INR) aan het Flageyplein bleek zo’n dertig jaar na zijn ontwerp verouderd: het voldeed niet langer aan de behoeften van de radio en nog minder aan die van de ontluikende televisie. Daardoor ontstond een plan voor een nieuw, gezamenlijk complex voor de Nederlandstalige en Franstalige radio en televisie. Daar zouden tal van activiteiten plaatsvinden, van het uitwerken van programma's tot het vervaardigen van de decors, over de montage van films tot het archiveren van de uitzendingen. Het zou bestaan uit grote werkplateaus die door rijwegen met elkaar waren verbonden, en de bijbehorende lokalen (loges, repetitieruimtes, administratieve kantoren, enz.). 

• De uitwerking van het nieuwe gebouw voor de Belgische Radio en Televisie op de Reyerssite startte in 1962 door een groep architecten uit alle drie de gewesten van het land. Het complex werd opgesplitst in twee gelijke delen, een voor VRT en een voor RTBF. Het viel dan ook oorspronkelijk onder gemeenschappelijk beheer. De scheiding van dat beheer en van de gebouwen werd bepaald bij K.B. van 04.11.1977. 

• De werken begonnen in 1964 met de gebouwen bestemd voor de televisie en werden voltooid in 1981 met de oprichting van de telecommunicatietoren. 

• Die 89 meter hoge toren is gemaakt in gewapend beton en rust op een 9 meter diepe fundering. Hij bestaat uit een schacht met vierkante plattegrond en holle vlakken, en een ronde bovenbouw met platform in de vorm van een omgekeerde kegel. De toren is een technisch huzarenstukje: de schacht werd gebouwd door middel van klimbekisting, en de bovenbouw van 5.000 ton, die op de grond werd vervaardigd, werd aan kabels omhoog gehesen. Bij de beslissing tot een nieuw gebouw voor VRT is er beslist de televisietoren te laten staan, als architecturaal landmark binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.  

Meer info over de geschiedenis van Flagey en de Reyerssite vind je hier, een publicatie van de Directie monumenten en Landschappen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk gewest. 

Nieuw te bouwen omroepgebouw 

Omdat het omroepgebouw aan de Reyerslaan niet meer aangepast is aan de huidige noden van een mediabedrijf en de normen inzake duurzaamheid werd in de  Beheersovereenkomst 2012-2016 afgesproken dat de toekomstige huisvesting moest onderzocht worden en beslist.  Er  werden  drie  pistes  onderzocht: (a) renovatie van het huidig gebouw, (b) een nieuwbouw op de huidige locatie en (c) een nieuwbouw op andere locatie. De Raad van Bestuur van 23 januari 2012 besliste dat de keuze voor de nieuwbouw de beste optie is en dat de voorkeur naar Brussel gaat. Op 22 april 2013 werd beslist om op de Reyerssite te blijven. 

VRT heeft initieel gekozen voor de tijdelijke vereniging rond Robbrecht en Daem Architecten en Dierendonckblancke Architecten om het nieuwe VRT-gebouw te ontwerpen. Op 4 november 2019 werd beslist dat VRT stopt met de samenwerking met de tijdelijke vereniging van architecten en ingenieurs van haar nieuwe gebouw. Een beslissing van de Raad van Bestuur op voorstel van de directie van VRT.  

VRT heeft op 21 juni 2021 een partner voor de bouw van het nieuwe VRT-huis geselecteerd. De opdracht wordt gegund aan het bouwteam bestaande uit OFFICE Kersten Geers David Van Severen, Jaspers-Eyers Architects, Bureau Bas Smets, Tractebel, CES, Ideal Acoustics, Willemen Construct, Jan De Nul Group en EEG.  

Onder de naam VRT Morgen bundelen zij hun krachten om het nieuwe VRT-huis te realiseren waarheen de publieke omroep kan verhuizen vanaf de zomer van 2026. Het nieuwe mediahuis zet maximaal in op flexibiliteit en samenwerking en plaatst ontmoetingsplekken tussen de VRT-medewerkers centraal. Het is een compact en toegankelijk gebouw dat bestaat uit twee gestapelde volumes. Een gelijkvloers met mezzanine en slechts drie bovenliggende verdiepingen van 87 x 87 m typeren het bouwwerk. Een groene omgeving floreert in en rond het nieuwe VRT-huis. 

Regionale omroepgebouwen 

VRT heeft in iedere provincie ook een regionaal omroepgebouw van waaruit de regionale uitzendingen van Radio2 worden verzorgd. Van sommige is VRT eigenaar, van andere niet. 

• Radio2 West-Vlaanderen heeft haar vestigingsplaats in Kortrijk. De contractuele relatie met de stad Kortrijk is een recht van opstal. 

• Radio2 Oost-Vlaanderen heeft haar vestigingsplaats in Gent. VRT is eigenaar van de vestiging. 

• Radio2 Antwerpen is gevestigd in Antwerpen. Sinds maandag 18 november 2019 zendt Radio2 Antwerpen uit vanuit een gloednieuwe studio in The Beacon, het Oude Tolhuis op de Sint-Paulusplaats in Antwerpen.   

• Radio2 Vlaams-Brabant is gevestigd in het historische stadhuis van Leuven. De contractuele relatie met de stad Leuven is er een van erfpacht. 

• Radio2 Limburg is gevestigd in Hasselt. Radio2 Limburg nam in juni 2018 haar intrek in de rechtervleugel, op het gelijkvloers, van de oude rijkswachtkazerne van Hasselt.