De resultaten van dit onderzoek vormen, samen met de Digimeter, de leidraad voor de Digitale Duik. Vanaf vandaag trekken VRT en Telenet hiermee zeven weken lang door zeven verschillende steden. Tijdens het initiatief staan experts klaar om in verschillende workshops en groepsessies digitale vragen te beantwoorden over thema’s als online veiligheid, het internet ontcijferd, digitaal welzijn en AI. Onderstaande onderzoeksresultaten lichten alvast een tipje van de digitale sluier op.
Weinig bescherming tegen online fraude
Uit het onderzoek blijkt dat bijna 9 op de 10 Vlamingen al geconfronteerd werden met online fraude. Ook al zijn er eenvoudige maatregelen, niet iedereen blijkt die te nemen. Als voorzorgsmaatregel zegt slechts 56% van de Vlamingen de afzender van berichten te controleren op betrouwbaarheid en zou slechts 48% spamfilters gebruiken. Minder dan de helft, slechts 45%, zegt updates te installeren, die nochtans cruciaal zijn om je te beschermen tegen fraude online.
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat bijna de helft van de Vlamingen (47%), naast de overheid, ook zichzelf verantwoordelijk acht om zich te beschermen tegen online fraude.
Nieuwe soorten van online fraude onbekend
Wanneer de deelnemers tijdens het onderzoek gevraagd werden naar de verschillende soorten online fraude, blijken heel wat termen nog niet algemeen bekend. Vooral phishing is gekend: zo zegt 92% er al eens van gehoord te hebben. Bij de nieuwere vormen van online fraude zoals smishing (25%), vishing (29%) of spoofing (37%) ligt die kennis een pak lager. Bij phishing lokken criminelen hun slachtoffers via mail naar een valse website en proberen hen zo op een illegale manier geld te laten overmaken. Smishing doet hetzelfde, maar via sms of Whatsapp.
Van de ondervraagden kreeg 80% effectief al eens te maken phishing. 12% klikte ooit al op een link naar een verdachte website en bij 7% had dit negatieve gevolgen, zoals geldverlies of de verspreiding van persoonlijke gegevens.
5 op 10 geconfronteerd met valse informatie
Het aantal mensen dat reeds in contact kwam met valse informatie ligt ook vrij hoog. Zo zegt 5 op de 10 al eens geconfronteerd te zijn geweest met een vorm van valse informatie zoals fake news, audio deepfakes, deepnudes of catfishing. 1 op de 4 geeft aan al effectief slachtoffer te zijn geweest van valse informatie door bijvoorbeeld fake news als waarheidsgetrouw te hebben beoordeeld.
De Digitale Duik loopt van 15 april tot 1 juni en houdt halt in Mechelen, Hasselt, Oostende, Brussel, Leuven, Brugge en Antwerpen. Duik in de details op www.digitaleduik.be.
* Onderzoek van Ipsos in opdracht van Telenet en VRT gevoerd in maart 2024 bij 1000 Vlamingen tussen 18 en 75 jaar.
