Het ABC van VRT met de T van ... Taal: Standaardnederlands is de beste taal om écht iedereen te bereiken

In het ABC van VRT kom je alles te weten over jouw publieke omroep. We willen informeren, inspireren en verbinden, door te tonen wat we doen. Want VRT is jouw omroep, de omroep van alle Vlamingen!

Ben jij een van de vele Vlamingen die graag over taal leert? Je bent daarin niet alleen. Dat blijkt uit brieven aan VRT, de opkomst bij taalactiviteiten en de successen van taalprogramma’s op radio en televisie over de jaren heen. Denk maar aan programma’s als Alles kan beter, Tien voor taal, De taalstrijd, Hier spreekt men Nederlands, Man over Woord ... en de rubrieken rond jongerentaal of de herkomst van woorden in Iedereen Beroemd. Kortom, taal is zowat de belangrijkste grondstof van VRT. En dus koestert en viert de omroep het Nederlands altijd.

Standaardnederlands bereikt iedereen

Taalraadsvrouw Geertje Slangen is de centrale spil in het taalbeleid van VRT. Geertje ondersteunt de omroep vanuit het Taalcharter en waakt erover dat elke VRT-medewerker in publieke uitingen en contacten aantrekkelijk, helder en correct de Nederlandse standaardtaal gebruikt. “Ons doel is iedereen bereiken. Dit lukt het best via het Standaardnederlands. Want dat is verstaanbaar en toegankelijk voor iedereen, ook voor mensen die het Nederlands minder machtig zijn”, aldus Geertje Slangen.

Ons doel? Iedereen bereiken. Dit lukt het best via  Standaardnederlands, want dat is ook verstaanbaar en toegankelijk voor mensen die het Nederlands minder machtig zijn.

_{Taalraadsvrouw VRT, Geertje Slangen}

“Via het bewust kiezen van bepaalde woorden, zinsconstructies en uitspraken maakt VRT haar taal zo toegankelijk mogelijk, bijvoorbeeld in de journaals. Dat doen we zonder verkleutering, zonder de taal al te simpel te maken. Zo moeten we geen apart toegankelijker journaal maken, zoals onze Nederlandse buren.” 

Een voorbeeld van toegankelijke berichtgeving? Wanneer Geertje het woord ‘perimeter’ hoort, rinkelt er bij haar een belletje. Bestaat er geen toegankelijker, eenvoudiger woord? Vervolgens suggereert ze de nieuwsdienst het woord ‘veiligheidszone’ te gebruiken. Met dit woord verstaan mensen die het Nederlands minder goed begrijpen ook wat de nieuwslezer bedoelt.”

Ander taaladvies dat Geertje graag deelt met jou en haar collega’s: “Maak je zinnen helder en begrijpelijk, vermijd een opeenstapeling van bijzinnen. Waarom een zin schrijven of uitspreken die je drie keer moet horen of lezen? Lees de zin zelf luidop en maak er desnoods drie eenvoudige zinnen van.” Zo scherpt VRT voortdurend het taalgebruik van haar medewerkers aan door inzichten te delen rond toegankelijkheid, taaltips, taalopleidingen en coachingsessies.  

Chantal en Jeroen Meus mét karakter

De standaardtaal van VRT klinkt wel natuurlijker dan jaren terug. “Onze schermgezichten zijn mensen van vlees en bloed. Hun taal mag karakter hebben. En soms horen informeler taalgebruik en dialecten bij dit karakter. Denk maar aan de sappige Leuvense woordenschat waarmee Jeroen Meus zijn Dagelijkse Kost doorspekt. Of luister naar het heerlijke West-Vlaams in de politiereeks Chantal.”

Onze schermgezichten zijn mensen van vlees en bloed.  Hun taal mag karakter hebben.

_{Taalraadsvrouw VRT, Geertje Slangen}

“Dialecten moeten we koesteren, want ze zijn erfgoed en liggen mee aan de basis van onze standaardtaal. Ze maken een groot deel uit van onze Vlaamse identiteit. Jeroen Meus en bijvoorbeeld ook Tom Waes blijven zo ook authentiek en herkenbaar. Maar als Waes of Meus voice-overs doen of een quiz presenteren, doen ze dit in het Standaardnederlands.”

Welke taal bij welk programma hoort? Dat is helder voor de taalraadsvrouw: “Kijk naar de rol die iemand vervult en gebruik een taal die daarbij past. Vergelijk het met hoe je je ’s morgens kleedt volgens de geplande activiteit. Professioneel gekleed naar het werk. In het weekend in kostuum naar een trouwfeest. De volgende dag lui of actief in sportkledij. Eén persoon kan deze rollen perfect combineren.”

“Dat zien we ook bij jongeren. In de rubriek over jongerentaal in Iedereen Beroemd valt op dat Arabisch en Engels de jongerentaal binnensijpelen of dat het cités van Genk nog steeds bijzonder populair is. Dat is boeiend om te horen. Tegelijkertijd biedt onze openheid daarvoor ook kansen. Want als we jongeren en hun taal een plek geven in het medialandschap, dan komen ze ook in contact met het Standaardnederlands. Dat komt goed van pas bij examens, sollicitatiegesprekken én in de maatschappij.”

VRT verspreidt taalliefde via samenwerking

Naast de inspanningen in eigen huis is VRT een actieve partner in heel wat activiteiten om de taalbeleving en -ontwikkeling van Vlamingen te stimuleren. VRT steunt samenwerkingen om met alle Vlamingen dat ene wonderlijke fenomeen dat ons allen verbindt, te vieren. Onze taal, het Nederlands. Zo werkt VRT regelmatig mee aan initiatieven rond taalverwerving en taal- en spreekvaardigheden. Het Leesoffensief bijvoorbeeld, om Vlaanderen als kneusje van de internationale klas weer aan top van leesvaardigheid te brengen.

En tijdens de Week van het Nederlands organiseert VRT mee het Taalfeest, de uitreiking van de Grote Prijs Martine Tanghe en publieksprijs op zaterdag 5 oktober. VRT opent ook een nieuwe, Leer mee-zone rond de Nederlandse taal op VRT MAX. En VRT-voorlezers zwermen voor het taalspel en dictee ‘De Schrijfwijzen’ uit naar tientallen Vlaamse bibliotheken. “We gaan voorlezen om ouders te stimuleren ook voor te lezen en om kinderen warm te maken voor boeken. Want veel lezen zorgt ervoor dat je taal beter wordt. Je verwerft woordenschat, gaat betere zinnen formuleren, minder fouten maken, met de júiste woorden, schrijfwijze en de júiste grammaticale constructies.”

Handige taaltools

Scherp je graag zelf je pen aan? Wil je je teksten toegankelijker maken? Of je uitspraak verbeteren? Dat kan gratis online via deze handige taaltools en –adviezen. Zo geniet je rechtstreeks van de taalexpertise van VRT.

• De Leer mee-pagina op VRT MAX bundelt het aanbod rond onze Nederlandse taal. Verwacht je aan een breed-educatief aanbod met afleveringen van de Universiteit van Vlaanderen, Man over Woord en een kinderzone voor de kleinsten met Sokpop en de klanken.

• Team Taaladvies van de Vlaamse overheid geeft advies en bevat de volledige taaldatabank van VRT.

• De schrijfassistent checkt elke tekst op spelling, geeft taaladvies en alternatieven.

• De Schrijfassistent voor anderstaligen helpt anderstaligen met Nederlands schrijven

Voor meer verhalen over het ABC van VRT, klik hier!