Column programma-ethiek: een gewaarschuwde kijker …
Vrijdag 4 oktober 2024 - Als je de voorbije dagen naar de VRT-netten of VRT MAX hebt gekeken, dan heb je ze misschien al opgemerkt. Net voor sommige programma’s beginnen, krijg je nieuwe symbolen te zien: een getal en maximaal twee gestileerde icoontjes. Sinds 30 september moeten alle Vlaamse omroepen hun programma’s met zulke labels classificeren. De bedoeling is dat kijkers worden gewaarschuwd voor mogelijk schadelijke inhoud.
Leeftijdslabels zijn niet nieuw bij VRT. Jarenlang gebruikten we de labels 12+ en 16+ om aan te geven dat een programma volgens ons beter niet bekeken kan worden door kinderen en jongeren onder die leeftijd. Ook onze collega’s gebruikten ze. Die regeling hadden de omroepen tien jaar geleden zelf opgesteld.
Voortaan moeten de regels van de Vlaamse overheid gevolgd worden. Programma’s moeten we niet alleen een leeftijdslabel geven, maar we moeten met inhoudelijke icoontjes laten zien waarom dat leeftijdslabel er staat. Een vergelijkbaar systeem bestaat al langer bij onze Nederlandse en Britse collega’s en bij streamingdiensten.
Het leeftijdslabel geeft aan dat het programma een schadelijke invloed kan hebben op de geestelijke, lichamelijke of morele ontwikkeling van een minderjarige. Dat zijn de woorden van het Mediadecreet. Er worden voortaan vijf leeftijdscategorieën onderscheiden: AL (alle leeftijden), 6, 10, 12 en 16. Het label AL wordt niet getoond.
De leeftijden zijn niet lukraak gekozen. Ze komen overeen met belangrijke stappen in de psychologische ontwikkeling van een kind of jongere.
Het aanbod kan schadelijk zijn om verschillende redenen. Die redenen worden aangegeven met inhoudelijke icoontjes, voor geweld, angst, seks, verslavende middelen, grof taalgebruik en negatieve beeldvorming. De icoontjes zijn bij alle omroepen en distributeurs hetzelfde. De volgorde van die redenen is niet toevallig: geweld weegt zwaarder door dan angst en seks, negatieve beeldvorming weegt het minst door.
Schadelijk is niet hetzelfde als geschikt. Sommige programma’s kunnen te moeilijk zijn voor jonge kinderen, maar daarom zijn ze niet per se schadelijk voor hun ontwikkeling. Kinderen van 9 lopen geen schade op als ze naar een uitzetting over kwantumfysica kijken, ze begrijpen er alleen – net zoals de meesten van ons waarschijnlijk – niets van. Het is voor kinderen van 9 ook niet verboden te kijken naar een programma dat schadelijk voor hen kan zijn. Kijkers beslissen zelf om ze naar het programma willen kijken of hun kinderen ernaar laten kijken. De omroepen moeten de kijkers zo goed mogelijk informeren.
Wil je er graag meer over lezen? Kijk dan eens op de website van de Vlaamse overheid: goedgezien.tv.
Ruud Hendrickx
Adviseur programma-ethiek en zakelijke integriteit VRT
Meer weten? Lees ook deze artikels
Deel dit artikel op sociale media