VRT trapt onderhandelingen over nieuwe beheersovereenkomst af met startnota

Frederik Delaplace, gedelegeerd bestuurder VRT: “We moeten ver genoeg in de toekomst kijken. VRT wil ook in 2030 voor iedere Vlaming relevant blijven met een onafhankelijk en kwaliteitsvol aanbod van informatie en lokale programma’s. De publieke omroep wil zich blijven onderscheiden op bereik, betrouwbaarheid en impact. In een snel veranderende wereld is daarvoor, naast een duurzaam financieel kader, een grote wendbaarheid en flexibiliteit nodig. Dat is de inzet van de nieuwe beheersovereenkomst.”

De nieuwe beheersovereenkomst moet, meer dan ooit, rekening houden met het radicaal veranderde mediagebruik van de Vlaming. Er is geen ‘gemiddeld’ mediapatroon meer, niet vandaag en al zeker niet in 2030. De ‘doorsnee’ Vlaming bestaat in medialand niet meer, iedereen gaat op een andere manier met media om en het aantal relevante platformen is gigantisch toegenomen.

Verder ondergaat ook het medialandschap zelf ongeziene veranderingen. De platformen van big tech, de internationalisering van de sector en artificiële intelligentie hebben een enorme impact op lokale mediaorganisaties. Ook hun valorisatiemodellen worden ondermijnd. Lokaal, creatief talent komt op die manier onder druk te staan. Dat is een gedeelde bezorgdheid in de hele Vlaamse creatieve economie.

Tenslotte evolueert ook onze maatschappij pijlsnel: er is meer geopolitieke instabiliteit en welig tierende desinformatie zorgt ervoor dat het vertrouwen in zowel nieuws als de democratie afneemt. Desinformatie kan samenlevingsontwrichtende effecten hebben, dat is de afgelopen maanden duidelijk gebleken. VRT heeft de ambitie om een houvast te zijn, een baken van vertrouwen in een sterk veranderende wereld.

Frieda Brepoels, voorzitter raad van bestuur VRT: “Elke poging om te schetsen hoe de toekomst van de publieke omroep in Vlaanderen eruit zal zien, vertrekt logischerwijs vanuit de idee van aanhoudende verandering. Een publieke omroep die op een effectieve manier zijn taak opneemt heeft nood aan een zeer grote wendbaarheid in hoe hij zijn rol invult en tegelijkertijd aan een vastberaden standvastigheid in de waarden die hij verdedigt. Ik ben ervan overtuigd dat de publieke omroep ontzettend belangrijk blijft in Vlaanderen. Voor onze cultuur, onze democratie en de creatieve sector. De raad van bestuur zal, samen met de directie en de Vlaamse Regering, een beheersovereenkomst maken waarin de lat hoog ligt voor VRT. Op die manier garanderen we voor iedere mediagebruiker een straf aanbod op alle relevante platformen.”

Kunnen we voor iedere Vlaming ook in 2030 relevant blijven met een onafhankelijk en kwaliteitsvol aanbod van informatie en lokale programma’s als de mediaconsumptie even snel blijft veranderen als de afgelopen jaren? Dat is de centrale vraag. VRT streeft naar een beknopte beheersovereenkomst met heldere doelstellingen en met grote flexibiliteit in de operationalisering ervan.

Relevantie en vertrouwen

VRT streeft naar driemaal 70%: de publieke omroep bereikt dagelijks 70% van de Vlamingen, 70% vindt VRT betrouwbaar en 70% schrijft impact toe aan haar aanbod en initiatieven. ​ Dat houdt heel concreet in dat VRT, ondanks de grote veranderingen in het medialandschap, de ambitie vasthoudt om het relevantste mediamerk van Vlaanderen te blijven. Verder blijft ze inzetten op onpartijdig nieuws en betrouwbare duiding. Ze gaat de strijd tegen desinformatie aan, met factchecking en mediawijsheid als belangrijke hulpmiddelen. Met een ‘VRT NWS Academy’ wil de publieke omroep een plan opzetten om journalistiek talent aan te trekken, dat voortdurend op te leiden en knowhow met andere mediaspelers te delen.

Maatschappelijke rol

Ook de komende jaren heeft VRT de ambitie om mee te werken aan verbinding en cohesie in Vlaanderen. Ze wil de samenleving in beweging zetten en mensen samenbrengen met een straf, creatief en divers aanbod op het gebied van informatie, cultuur, sport, educatie en ontspanning, en dat met grote aandacht voor de eigen taal. Taalverwerving en -beleving bevorderen zal een belangrijker wordende pijler van het VRT-aanbod zijn.

De taak van VRT gaat niet over genres, ze gaat over werkwoorden. Mensen informeren, inspireren, iets bijleren, laten participeren aan cultuur, laten bijdragen aan de samenleving, doen nadenken. VRT wil, net als de voorbije jaren, maatschappelijke thema’s op de agenda plaatsen, en gemeenschappelijke verhalen en gedeelde ervaringen creëren. Met een focus op kinderen en jongeren, Vlamingen met een migratie-achtergrond, kortgeschoolden en mensen met een handicap wil de publieke omroep ook zorgen voor meer inclusiviteit.

Met haar kwaliteitsvol aanbod inspireert VRT mensen om het beste uit zichzelf te halen, niet alleen op het scherm, maar ook in het echte leven.

Creatieve sector en samenleving

Meer dan ooit wil VRT werken aan een plan om ervoor te zorgen dat Vlaams mediatalent, lokale creativiteit en gedeelde verhalen in 2030 nog een gespreksonderwerp zijn. Hiervoor wil ze samenwerken met andere spelers in de lokale, creatieve sector en voluit blijven investeren in Vlaamse creativiteit. Private omroepen en VRT staan niet lijnrecht tegenover elkaar, ze hebben gedeelde bezorgdheden. De hele lokale sector moet er samen voor zorgen dat Vlaamse producties en initiatieven gefinancierd blijven, dat nieuw talent aan de slag kan, dat er nieuwe muziek gemaakt wordt …

Daarnaast is het ook belangrijk om de economische waarde binnen de lokale sector te verhogen en het wegvloeien van inkomsten naar het buitenland tegen te gaan. Zo houdt VRT mee het ecosysteem sterk en weerbaar. Naast samenwerking op het gebied van video, ziet VRT de opportuniteit voor een lokaal initiatief voor audio. Ze wil tijdens de volgende beheersovereenkomst een lokaal streaming-alternatief voor platformen van big tech-spelers onderzoeken.

De publieke omroep wil ook internationaal blijven samenwerken. Zo maken de deelname aan initiatieven zoals New8 het mogelijk om kwalitatieve fictieproducties te blijven maken én ook breed te verspreiden en zo de Vlaamse creativiteit als een ijzersterk exportproduct te ontwikkelen.

Naast samenwerken met de creatieve sector in Vlaanderen, wil VRT dat ook doen met het bredere, maatschappelijke veld. Denk bijvoorbeeld aan lokale spelers in de domeinen cultuur, onderwijs, muziek, erfgoed, taal en inclusie. Zo kan VRT de maatschappelijke impact van haar aanbod vergroten, en tegelijk een hefboom zijn die de partners een groter bereik en draagvlak geeft. De expertise van de publieke omroep ligt in het maken van straffe media. Anderen hebben veel kennis in huis rond thema’s als armoede, wetenschap of digitale inclusie. In die combinatie zit een 1 + 1 = 3 die VRT ten volle wil benutten.

Karen Donders, directeur Publieke Opdracht, Talent en Organisatie: “Laten we moedig zijn en voluit gaan voor ambitieuze doelstellingen voor VRT: op het vlak van vertrouwen, de samenleving in beweging brengen en de Vlaming iedere dag op een natuurlijke manier in contact brengen met onpartijdige informatie, onderzoeksjournalistiek, cultuur, muziek, taal, sport, educatie ... Welke methoden we hiervoor precies hanteren, kunnen we beter nog niet vastleggen. Dat heeft volstrekt geen zin gezien de snel evoluerende technologie en de grote, aanhoudende veranderingen in het mediagebruik. We moeten doen wat nodig blijkt om iedere Vlaming te bereiken met media die er écht toe doen.”

Innovatie

De Vlaamse mediasector zal enkel overleven als ze doorgedreven innoveert. VRT wil in dat traject van innovatie een belangrijke partner zijn die grenzen verlegt. Ze bouwt met de sector een ambitieus innovatieprogramma voor media uit. De publieke omroep ziet innovatie bijvoorbeeld als een cruciaal element om desinformatie tegen te gaan of om een gepersonaliseerde mediabeleving mogelijk te maken. Verder wil VRT innovatie gebruiken om lokale producties op een efficiëntere en duurzamere manier te ontwikkelen. VRT wil een leidende rol opnemen in de samenwerking met de sector rond de ontwikkeling van een lokaal AI-model, getraind met het rijke VRT-archief. Ze wil ook toonaangevend zijn in het ethisch gebruik van data en artificiële intelligentie.

Een dergelijk ambitieus innovatieprogramma, waarin de Vlaamse mediasector participeert, levert een maatschappelijke en economische winst op die groter is en verder gaat dan de mediasector alleen.

Financieel kader

Om relevant te blijven voor de samenleving, democratie en creatieve economie, is een duurzame financiering van de publieke omroep absoluut nodig. VRT houdt daarbij een pleidooi voor een flexibel en adequaat financieel kader om haar werking te ondersteunen. Het is nodig de middelen die door de overheid ter beschikking worden gesteld aan te vullen met inkomsten die VRT zelf uit de markt haalt. Van dit duale financieringsmodel moeten de commerciële inkomsten meer afgestemd kunnen worden op de marktrealiteit, waardoor inkomsten, en dus ook investeringen, in de Vlaamse sector blijven. Zo ontstaat een financieel kader dat de publieke omroep voldoende slagkracht geeft om relevant te blijven en haar rol in de creatieve sector te blijven opnemen.