“Het is VRT’s plicht om een programma als ‘Drugs dus’ te maken”

Open en eerlijk over een gevoelig thema 

Drugsgebruik is een onderwerp dat emoties oproept en verdeelt. Toch wil Drugs dus niets verbloemen of verheerlijken. Integendeel, het programma belicht vooral de schaduwzijde van het gebruik én wijst de weg naar hulp en herstel. “We willen de harde realiteit tonen, zonder te moraliseren”, benadrukt Ruud. “Het is niet onze bedoeling om drugsgebruik glamoureus te maken. We willen juist laten zien wat het écht met je doet en hoe je er weer bovenop kunt komen.” Met die open en eerlijke aanpak willen de programmamakers en VRT Canvas niet alleen informeren, maar ook bewustmaken en hoop bieden. 

Een ethisch kompas: het Programmacharter 

Achter de schermen van programma’s zoals Drugs dus staat het VRT-Programmacharter centraal. Deze richtlijn, een soort ethische grondwet, bepaalt de koers bij gevoelige onderwerpen. “Het charter is onze garantie dat programma’s zoals Drugs dus niet ontsporen”, legt Ruud uit. “We willen nuance en diepgang bieden, zonder te polariseren of te vergoelijken. Dat vraagt om een duidelijke leidraad.” Dit ethische kompas wordt om de twee jaar aangescherpt om relevant te blijven in een veranderende maatschappij. “Belangrijk om te weten hierbij is nog dat dit Programmacharter door niemand van buitenaf wordt opgelegd. Het is een document dat we opstellen vanuit VRT zelf. Ik heb bij het opstellen hiervan als adviseur programma-ethiek bovendien vooral een waarnemende rol. Een soort van controlefunctie die in twee richtingen werkt dus.” 

Praten is beter dan zwijgen 

Drugs is een onderwerp dat weerstand kan oproepen, maar juist daarom kiest VRT ervoor om het bespreekbaar te maken. “We weten dat sommige mensen liever zouden hebben dat we dit thema mijden, maar niets zeggen is geen optie. Alleen door open te zijn, kunnen we bijdragen aan een oplossing.” Het programma nodigt kijkers uit om zelf na te denken en mee te praten over de uitdagingen voor onze maatschappij en risico’s die drugs met zich meebrengen. 

Fictie als spiegel van de maatschappij 

De aanpak van VRT beperkt zich niet tot journalistieke producten zoals Drugs dus of een Pano-reportage. Ook fictie speelt een sleutelrol in het bespreekbaar maken van thema’s zoals drugs. Series als Thuis en Knokke Off tonen de gevolgen van drugsgebruik – vaak met een dramatische afloop. “Die verhaallijnen zijn bewust zo geschreven”, vertelt Ruud. “We willen laten zien dat drugsgebruik vaak leidt tot problemen, zonder het belerend te maken. Daarbij werken we nauw samen met instanties zoals de Druglijn om feiten en hulpkanalen correct weer te geven.” Om de maatschappelijke impact van een programma zoals Drugs dus te vergroten, werkt VRT vaak nauw samen met hulporganisaties. “We betrekken experts om ervoor te zorgen dat we niet alleen correcte informatie delen, maar ook voorbereid zijn op eventuele gevolgen, zoals een piek in hulpvragen”, aldus Ruud. Deze samenwerkingen tonen de verantwoordelijkheid die VRT als publieke omroep neemt, niet alleen om te informeren, maar ook om zorg te dragen voor haar publiek. 

Ine Van Wymersch, nationaal drugscommissaris: “Ik zie als drugscommissaris hoe sterk de drugsmarkt verandert en hoeveel verschillende drugs er ook in ons land beschikbaar zijn. Dat baart me zorgen.  Mensen informeren en sensibiliseren, laagdrempelig, zonder betutteld te zijn, is dan ook echt een noodzaak. De nieuwe psychoactieve stoffen en de synthetische drugs bijvoorbeeld houden stevige, zelfs dodelijke, gezondheidsrisico’s in, waarover weinig wordt bericht.  Otto-Jan Ham heeft de kunst om op zijn geheel eigen wijze en bij momenten eigenwijs, een sterke maatschappelijk relevante boodschap te brengen.” 

Doorbreken van taboes 

Met Drugs dus blijft VRT Canvas trouw aan de missie van VRT: informeren, sensibiliseren en verbinden. Het programma schuwt moeilijke vragen niet, maar biedt ook perspectieven. “We hopen dat kijkers niet alleen het probleem zien, maar ook de mogelijkheden om er iets aan te doen”, besluit Ruud. Door de discussie aan te wakkeren, maakt Drugs dus een gevoelig thema bespreekbaar. Want soms is de moeilijkste weg om te bewandelen juist de meest noodzakelijke.