In het ABC van VRT kom je alles te weten over jouw publieke omroep. We willen informeren, inspireren en verbinden, door te tonen wat we doen. Want VRT is jouw omroep, de omroep van alle Vlamingen!
In 2022 besliste de Vlaamse regering om vijf projecten te steunen rond desinformatie, in het kader van het relanceplan Vlaamse Veerkracht. VRT zette haar schouders onder de relanceprojecten ‘Eerste hulp bij twijfel’ (EHBT) en ‘CounterScam’. Het doel? Een houvast bieden bij twijfelachtige verhalen én factchecks ook op sociale media zo gericht en toegankelijk mogelijk brengen.
"We wisten van bij het begin dat samenwerking tussen verschillende partners belangrijk was om desinformatie op een effectieve manier te bestrijden en mensen weerbaar te maken. Zeker bij projecten die doelgroepen willen bereiken waarop eerder nog niet werd ingezet: de twijfelaar, de content creator en jongeren op sociale media.”
Juiste tools en storytelling
Samen met de Vrije Universiteit Brussel, Universiteit Antwerpen, Katholieke Universiteit Leuven, Textgain, Roularta Media Group en het factcheckplatform deCheckers werkte VRT binnen het ‘EHBT’-project aan nieuwe tools en formats voor mediamakers. Vandaag zijn de middelen om bronnen te factchecken voor journalisten vaak nog te complex en onoverzichtelijk. Met een eigen ‘Checkbox’ bouwde VRT een online en toegankelijk opleidingsplatform dat redacties helpt om vlot twijfelachtige berichten op te sporen en de juiste tools te gebruiken. Ook keek VRT mee naar formats die het verschil kunnen betekenen op platformen waar het moeilijk is om écht van vals te onderscheiden.
“Krachten bundelen helpt. Door journalisten te laten samenwerken met bijvoorbeeld academici konden we zeer snel de effectiviteit van een factcheck onderzoeken en bijschaven waar nodig om een publiek te vinden op TikTok of Instagram Reels. Alleen als je erin slaagt om je verhaal op maat te brengen van je doelgroep, en dat op de plek waar die zijn nieuws vandaan haalt, verhoog je je impact. En daar zijn we dankzij deze samenwerking toch in geslaagd. We hebben intussen meer dan 30 factchecks gepubliceerd op TikTok en Instagram. Die haalden meer dan 10 miljoen views."
Samenwerking met influencers en content creators
Daarnaast bundelde VRT de krachten met creator community Chase en deCheckers om digitale content creators te sensibiliseren rond de impact van desinformatie. Zo wil het project jongeren in Vlaanderen en Brussel, van volger tot maker, weerbaarder maken tegen mogelijke desinformatie op sociale media. Dat gebeurde door factchecks op een vernieuwende manier te brengen op sociale media en content creators te ondersteunen bij desinformatie.
“Creators zijn zich wel degelijk bewust van hun impact en zijn ook bezorgd over desinformatie en het verspreiden ervan op social media. Als je wil dat creators hun tijd hierin investeren om dit probleem samen op te lossen, dan moet je ook in hen investeren.”
Via een interactieve podcast krijgen content creators op een laagdrempelige manier tips en tricks om met desinformatie om te gaan. Journalisten en content creators versterken elkaar en gaan in gesprek over onderwerpen als AI, communities en fake news. Bij elke aflevering staan er links gedeeld naar inzichten uit het project, van wetenschappelijke artikels tot nieuwe ervaringen.
“Het vertrouwen met fans is heilig en moet je bewaren”
“We zouden allemaal een spoedcursus mediawijsheid moeten krijgen”
Ook het platform deCheckers werd verder uitgebouwd binnen CounterScam, met verschillende partners en een eigen community. Op die manier vinden content creators en hun volgers vlot hun weg om factchecks na te gaan en nieuwe verhalen te melden. Jan Jagers, de managing director van deCheckers, is opgetogen over wat Counterscam heeft opgeleverd.
“Met Gezondheid & Wetenschap, Deutsche Press Agentur, Nieuwscheckers en RTBF erbij werken we intussen samen met in totaal zeven factchecking partners. Dat maakt deCheckers nog relevanter voor het brede publiek. Dankzij dit project hebben we ons platform technisch kunnen uitbouwen en factchecks in vernieuwende formats verspreid op onder andere TikTok en Instagram. Dat meer mensen ons vinden en ook tips insturen, is bemoedigend. Want met Maria Ressa: zonder feiten geen waarheid, zonder waarheid geen vertrouwen, zonder vertrouwen geen democratie.”
