Van op de fiets tot in de huiskamer: VRT is wereldtop in captatie wielrennen

Ook die koers werd door Sporza vanuit alle hoeken gecapteerd. Toch kwam er vanuit de kijkers via sociale media en de ombudsdienst één specifieke vraag prominent naar voren: “Waarom begint Sporza soms zo 'laat' met de live-uitzending van de koers?”

Het antwoord op die vraag valt kort samen te vatten. Er komt heel wat kijken bij het capteren van een live wielerkoers, zowel qua middelen als qua budget, en dan moeten er keuzes gemaakt worden.  

Wie het uitgebreide antwoord wil lezen, kan dat doen op Sporza. 

Nu vraag je je misschien af, wat er dan precies allemaal komt kijken bij de captatie van zo'n koers? Here you go! 

Kilometers kabel

Voor dag en dauw gaat de VRT-ploeg aan de slag. Een dag vóór de wielerwedstrijd wordt al het materiaal geïnstalleerd onder leiding van de chef techniek. De medewerkers trekken kilometers kabel en testen alle apparatuur een eerste keer om een goed verloop van de wedstrijd te garanderen.

Chris Willem, Chef Techniek & projectleider: “Ik zorg ervoor dat alle vrachtwagens op hun plaats staan en dat al het materiaal aanwezig is. Als ik tijdens de wedstrijd zelf niet veel werk heb, betekent dat dat alles goed werkt en er geen technische problemen zijn."

“Elk kabeltje heeft zijn nut. Trek er een uit en er zal iemand vloeken in de regiekamer.”

In de buurt van de aankomst zet de dienst Verbindingen & Transmissie een indrukwekkende mast van 30 meter op. Die mast zorgt ervoor dat het signaal van de regie tot op VRT in Brussel raakt. Vandaaruit worden de beelden naar de woonkamers gestuurd. 

De wedstrijddag

De dag van de wedstrijd verzamelen een zestigtal (bij grote wedstrijden het dubbele of zelfs driedubbele) VRT-medewerkers aan het koffiezetapparaat. Daar houden ze een crew call onder leiding van de regisseur. Hij hamert in de eerste plaats op de veiligheid, zowel voor de collega's als voor de renners.

Gunther Herregodts, Regisseur: “Om goed voorbereid te zijn, fiets of rijd ik zelf op voorhand al eens over het parcours. Tijdens de crew call bespreken we dan onder meer welke beelden de helikopters zeker moeten schieten en welke randanimatie interessant kan zijn om te tonen aan de kijkers."

Na de crew call schakelen de VRT-medewerkers een versnelling hoger en neemt iedereen zijn positie in. Iets later begint de wedstrijd en maakt het team beelden van de start, die ze dan later in de rechtstreekse uitzending kunnen gebruiken als startpunt. Zo kunnen ze alle camera’s en andere apparatuur nog een laatste keer testen voor ze live op antenne gaan. 

Het kloppend hart: de regiewagen

Tijdens de wedstrijd zelf bevindt het kloppend hart zich in de regiewagen. Daarin werken onder andere de regisseur, beeldmixer, beeldcorrector, LSM’er (diegene die de beelden vertraagt) en de producer. 

Gunther Herregodts, Regisseur: “Wielerwedstrijden zijn uniek omdat ze voor een sportcaptatie zeer lang duren. Onze mensen  zijn 7 à 8 uur intensief met hun job bezig. Dat vraagt veel energie en vereist een goeie vertrouwensband met elkaar.”

Ondanks hun grote passie voor het wielrennen, kunnen de VRT-medewerkers toch niet volop van de wedstrijden genieten.

Bob Vlaeminck, Beeldcorrector: “Het koersverloop zou me te hard afleiden van mijn taak als beeldcorrector. Ik focus mij eerder op de kwaliteit van het beeld, in plaats van op wat er te zien is."

Speciaal voor de klank is er een aparte ruimte in de regiewagen ingericht. Daar mixen de VRT-collega’s tegelijk de klank van de micro’s op de motoren en van de commentatoren. Ze zorgen er ook voor dat iedereen achter de schermen met elkaar in verbinding staat via de intercom.

Philippe Debie, Klankcoördinator: “De collega's die instaan voor de klank, hebben ervaring in het vak en houden van het wielrennen. Daardoor weten we goed wat onze collega’s van ons verwachten. We zorgen ervoor dat de commentatoren hoorbaar zijn, maar bijvoorbeeld ook dat een cameraman de regisseur hoort."

Mee met de wedstrijd: motor & helikopter

Bij wielerwedstrijden rijden er minstens drie VRT-motoren mee. De ene volgt de kopgroep, de andere blijft bij het peloton en de laatste brengt de opgevers of valpartijen in beeld. Dichter dan de motoren kan een mens niet bij renners in actie komen. 

Jan De Cleyn, Cameraman op de motor: “Ik volg al 16 jaar de wielerwedstrijden vanop de motor. Dat is bijzonder boeiend, omdat ik echt middenin de wedstrijd zit. Omdat we zo dicht bij de renners zitten, kunnen we bijzonder mooie beelden maken, waardoor de kijkers thuis de spanning vanop de eerste rij mee beleven.” 

Op zo’n 150 meter boven de wedstrijd cirkelen helikopters om beelden te schieten. Ze brengen niet enkel het idyllische Vlaamse landschap in beeld, maar geven een duidelijk overzicht van wie zich waar in de koers bevindt. Onderaan de helikopter hangt een Cineflex-camera, een grote bol die alles registreert. De camera zou kunnen inzoomen op het merk van een zakje chips op de grond, waardoor de mogelijkheden eindeloos zijn. Een VRT-collega in de helikopter bedient die camera vanuit de passagiersstoel in de helikopter. 

Johan Schelkens, Cameraman in helikopter: “In de lucht hebben we natuurlijk een mooi overzicht van de wedstrijd. Zo kunnen we de regisseur meer informatie bezorgen als er bijvoorbeeld waaiers ontstaan in het peloton of als hij kan overschakelen naar een ander beeld wanneer er een ontsnapping is.”

Hoog boven de wolken

VRT heeft een vaste overeenkomst met EuroLinX (een afdeling van Videohouse) om de mobiele verbindingen te verzorgen.

Het vliegtuig dat op ongeveer 8000 meter boven de grond vliegt, is een belangrijke pion. Onderaan hangen verschillende antennes die de beelden van de mobiele camera’s (van helikopters of motoren) opvangen. In tegenstelling tot de helikopters die lager vliegen, heeft het vliegtuig geen last van slechte weeromstandigheden. Bovendien kan een vliegtuig in een groter gebied beelden opvangen.

De verbinding via het vliegtuig is een hoogtechnologisch standje. Toch zullen de renners niet stoppen wanneer er technisch iets misloopt. Daarom staat er een team tijdens de wedstrijd stand-by in een vrachtwagen om alle verbindingen te controleren en problemen aan te pakken. 

De aankomst

Om het spannendste moment van de wedstrijd te registeren, staan er verschillende camera’s opgesteld aan de finishlijn. Afhankelijk van de grootte van de wedstrijd kan dat oplopen tot zeven camera’s. Zo is er een bemande camera die de winnaar moet volgen, wanneer hij of zij uitgebold is om de eerste interviews af te nemen. Boven de grond hangt er een bemande kraan, die het overzichtshot moet meegeven. De camera op de kraan moet de finishlijn en de boog errond volledig op beeld krijgen, exact op het moment dat de winnaar over de streep rijdt. 

Jenny Geers, Cameravrouw op de kraan: “Wanneer je op de kraan zit, is de vertrouwensband met de gripper (diegene die de kraan bestuurt) enorm belangrijk. De renners kunnen natuurlijk maar één keer aankomen, ik kan dus niet opnieuw proberen (lacht). Daarom zoek ik naar referentiepunten op de weg, zoals een geschilderde wegmarkering om de aankomst mooi in z’n geheel op beeld te krijgen."

Cameravrouw Jenny zweeft boven de aankomst om de finish mooi in beeld te krijgen.

Bij wielerwedstrijden staat er op enkele meters achter de streep nog een speciale camera opgesteld, die de close-up van de winnaar moet nemen. Zeker in een sprint is dat een aartsmoeilijke taak.

Carla Penninckx, Cameravrouw (die het beeld van de winnaar neemt): "De renners komen met volle snelheid in mijn richting gereden. Op dat moment moet ik de juiste keuze weten te maken en mijn camera scherpstellen op de winnaar. Naast me heb ik een monitor waarop ik het helikopterbeeld kan zien om meer overzicht te krijgen en de laatste meters kan de regisseur me ook steeds bijstaan. Bij een massasprint is het niet evident om te weten wie als eerste over de streep zal rijden. Als ze met een klein groepje sprinten voor de overwinning, liggen vreugde en verdriet heel dicht bij elkaar. Sinds 2019 werken we een superslomo-vertraging, wat prachtige beelden oplevert.”

Het belooft een spannend wielervoorjaar te worden. Dankzij VRT kan je het hele sportieve gebeuren volgen van op de fiets tot in de huiskamer. Of zelfs een keertje van achter de schermen. Hoe?

Sporza nodigt 3 gelukkigen uit om heel het spektakel van op de eerste rij mee te volgen.