Clips uit 1960 tot 1969

In 1960 keert journalist Paul Vandenbussche terug naar de BRT om televisiedirecteur Bert Leysen op te volgen. Na het overlijden van Jan Boon wordt hij gepromoveerd tot directeur-generaal van de omroep. In zijn openingstoespraak spreekt Vandenbussche over de hoge verwachtingen van de Vlaamse kijker. Het vertrouwde adagium van verstrooiing en verrijking blijft daarbij centraal staan. "De televisie heeft nu het experimentele stadium achter zich gelaten." 

Hoewel deze beelden uit 1982 stammen, werd Sportweekend al in 1960 gelanceerd op de publieke omroep. Ondanks een korte onderbreking in 2002 is het programma vandaag de dag nog steeds een vaste waarde bij de VRT. Je herkent Alain Coninx als presentator. 

Piet Vande Sype (4 september 1920 – 1 juni 2013), was in de beginjaren van de Vlaamse televisie een bekende en geliefde reporter. In de jaren zestig maakte hij samen met zijn toenmalige vrouw, omroepster en later journaliste Monique Delvaux, de legendarische reeks Te voet door Vlaanderen. 

Op 14 juni staat Congo aan de vooravond van de onafhankelijkheid, een evolutie die ook de Belgen via de televisie kunnen volgen. Hier zien we een interview met Lumumba, waarin hij zijn wantrouwen uit tegenover zijn grootste concurrent, de latere president Kasavubu, en de Belgische regering. Op 13 juli van datzelfde jaar verklaart het deelgebied Katanga zich onafhankelijk met de steun van België. Amper een half jaar later wordt Lumumba vermoord. 

Op 15 december trouwen Boudewijn en Fabiola. Verslaggevers Karel Hemmerechts en Lucien Boussé staan bij het Paleis der Natiën te wachten op hun komst. Door een vertraging, veroorzaakt door Fabiola’s onwel worden, moeten Hemmerechts en Boussé drie kwartier lang de tijd volpraten, terwijl ze niets anders kunnen beschrijven dan de ellende van het wachten in de bijtende kou. 

Op oudejaarsavond overlijdt Jan Boon. Het nieuws wordt enkele uren stilgehouden om de oudejaarsvieringen niet te verstoren. Minister Van Elslande spreekt hierover tijdens de begrafenis. 

Overlijden Jan Boon deel 2

Wie denkt dat Iedereen beroemd het eerste programma was dat de gewone Belg in beeld bracht, was waarschijnlijk nog niet geboren toen Echo op de Vlaamse televisie verscheen. Nog voordat de term ‘human interest’ bestond, konden de Vlamingen er al van genieten. Jan Van Rompaey noemde Echo 'het opvangcentrum voor de nieuwsdienst'.  

Alles wat niet in het nieuws paste, vond zijn plek in Echo, zoals dit fragment over het gestutte gemeentehuis van Herselt. 

90 jaar publieke omroep: Jan Van Rompaey Vlaamse Identiteit

In 1961 krijgt ook de Vlaamse tiener zijn eigen programma. Tienerklanken begon als een muziekprogramma, maar breidde later uit naar alles wat jongeren interesseerde. Het favoriete communicatiemiddel was de gele briefkaart. 

Tienerklanken

In 1962 begint de BRT met het uitzenden van educatieve programma's voor schoolgaande jeugd. In dit fragment leren we wat je allemaal kan doen met een weegschaal en een ballon, en stellen we de prangende vraag: 'Wie doet wat?'. 

Schooltelevisie

Schooltelevisie 2

In Het manneke speelde Jef Cassiers een ietwat simpele man met een lange jas, hoed en sjaal die allerlei avonturen beleefde. Hoewel de filmpjes voor de hedendaagse kijker vrij traag en simplistisch lijken, was Cassiers een van de eersten die de humoristische mogelijkheden van televisie inzag. Door met montages te spelen, kon hij komische effecten creëren, zoals in deze 'Vlaamse Leeuw'. 

In 1962 werd Canzonissima gelanceerd, een muzikale talentenjacht waarvan de winnaar naar het Eurovisiesongfestival mocht. We zien een reportage uit het programma Echo na de overwinning van Nicole en Hugo in 1971. Het Eurovisiesongfestival heeft altijd al veel emoties losgemaakt in Vlaanderen, en dat was bij de preselecties niet anders. Canzonissima was een geliefd gespreksonderwerp in vele Vlaamse huiskamers. 

Canzonissima deel 2

André Vermeulen vertelt bij de Madammen op radio2 over zijn boek 'Van Canzonissima tot eurosong'.

Meer over de Vlaamse preselecties voor het Eurovisiefestival in onze reeks op weg naar het 65e Eurovisiesongfestival.

In 1963 viert de Vlaamse televisie haar 10-jarig bestaan. In die tijd is televisie geëvolueerd van een zeldzame curiositeit naar een alledaags fenomeen. Dat jaar wordt de mijlpaal van 1 miljoen toestellen bereikt en het decennium televisie wordt gevierd met een reportage op de BRT. Vaak konden herinneringen aan programma’s enkel via foto’s worden opgehaald, omdat beelden in de pioniersdagen bijna altijd live werden uitgezonden of niet bewaard bleven. 

De tijdscapsule was niet de eerste fictiereeks voor jonge kijkers op de Vlaamse televisie. Nadat hij eerder een rol had gespeeld in het eerste jeugdfeuilleton Bolletje en Bonestaak, regisseerde Bert Struys bijna alle Vlaamse jeugdseries in de jaren 60 en 70. In deze jeugdfictiereeks van Senne Rouffaer speelt, zoals de titel al zegt, een teletijdmachine een belangrijke rol. Peter, een archeoloog uit het jaar 2500, reist door de tijd en beleeft tal van avonturen. Hier zien we hoe hij Isolde, een schone deerne uit de middeleeuwen, eerst naar haar eigen tijd en de 20e eeuw meeneemt, waar ze problemen krijgen met de arm der wet. En ook in 1963 kenden ze al special effects! 

Nadat hij eerder dat jaar nog de legendarische woorden 'Ich bin ein Berliner' uitsprak, wordt de Amerikaanse president John Kennedy op 22 november 1963 brutaal vermoord in Dallas. Het nieuws schokt de hele wereld, en ook op de Vlaamse radio is de impact groot. Reporters van de BRT gaan de straat op en nemen interviews af. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Paul-Henri Spaak houdt een toespraak. 

Na het succes van Schipper naast Mathilde wil de Vlaamse televisie een populaire reeks maken in het Standaardnederlands. Dat wordt De kat op de koord, geschreven door Aster Berkhof. De reeks wordt echter na één seizoen afgevoerd. 

Kapitein Zeppos is een van de meest succesvolle jeugdreeksen van de publieke omroep. De serie was niet alleen een grote hit in België, maar ook internationaal. De BRT verkocht de reeks aan landen zoals Canada, Egypte en Australië, en zelfs de BBC kocht de serie met Senne Rouffaer, die gedubd werd voor de Britse kijkers. De herkenbare begingeneriek klinkt ongetwijfeld een hele generatie bekend in de oren. In deze bijzonder populaire reeks volgden de kijkers de avonturen van de galante kapitein Zeppos en zijn kompaan Ben Kurrel. Legendarisch is onder andere zijn amfibiewagen, die zich zowel over land als op het water kon bewegen. 

In 2022 verscheen er een spin-off film Zeppos - Het Mercatorspoor. 

Kapitein Zeppos

In 1964 werd de eerste steen gelegd voor het Reyerscomplex, de nieuwe thuisbasis van de publieke omroep. Tijdens de ceremonie hield toenmalig voorzitter van de raad van bestuur, Julien Kuypers, een opvallende toespraak. Hij benadrukte dat de toekomst van een omroepcentrum slechts op tientallen jaren geschat kon worden. 

De eerste misdaadserie op de publieke omroep was Beschuldigde, sta op. In elke aflevering werd een waar gebeurd assisenproces nagespeeld met relatief onbekende acteurs, hoewel Julien Schoenaerts hier te herkennen is in de beklaagdenbank. Zoals je in het fragment zult merken, had het programma ook het tempo van een assisenzaak. 

Het vervolg op de succesreeks Kapitein Zeppos komt met Johan en de Alverman, waarin Frank Aendenboom en Jef Cassiers de hoofdrollen vertolken. Ze beleven tal van avonturen voordat het alvermannetje uiteindelijk terug naar zijn huis wil en Johan met de mooie Rosita kan trouwen. 

In 1965 schrijft de BRT een stukje televisiegeschiedenis met een wereldprimeur: het eerste televisieprogramma voor senioren ooit wordt uitgezonden. In Jonger dan je denkt zien we actieve senioren bezig met hun hobby's of op uitstap, maar het meest tot de verbeelding spreken natuurlijk de legendarische turnoefeningen. 

Het naamloze magazine dat sinds 1 mei 1965 werd uitgezonden, kreeg op 6 september 1965 de naam Actueel. Urbaan De Becker [1940-2015] was politiek verslaggever, samensteller en presentator van dit duidingsmagazine. Hij stond bekend als 'de fluwelen stem van de radio' en had veel aandacht voor taal. 

1965 is een verkiezingsjaar met een grote nieuwigheid: de resultaten worden voor het eerst verwerkt met een computer, toen nog ordinator genoemd. Een reportage van Maurice De Wilde. 

Met Nu gaat Paula Semer nog een stap verder in het doorbreken van taboes op televisie. Van de luchtige toon van Penelope blijft weinig over. Er wordt op een bijzonder serieuze manier over de zwaarste onderwerpen gepraat. In dit fragment gaat het over zelfmoord en depressie. 

Op maandagmiddag 22 mei 1967 brak er een verwoestende brand uit in het grootwarenhuis Innovation aan de Nieuwsstraat in Brussel, waarbij 251 mensen omkwamen. Op televisie werden beelden getoond van dikke rookwolken, paniek en mensen die uit ramen sprongen om aan de vlammen te ontsnappen. De ramp leidde tot een nationale discussie over brandveiligheid in publieke ruimtes. 

De golden sixties waren een tijdperk van grote veranderingen. Aan het einde van het jaar probeert de BRT dit vast te leggen, met speciale aandacht voor het fenomeen 'hippies'. 

Met Magesien waagde de BRT zich voor de eerste keer aan een humoristisch programma met een satirische inslag. Het werd gemaakt door bijna dezelfde ploeg als Echo, wat duidelijk te merken is aan de relativerende toon. Jan Van Rompaey trad op als reporter en Walter Capiau speelde de rol van bankdirecteur. 

Na het mandement van de Belgische bisschoppen over de eenheid van de Leuvense universiteit ontstond in 1966 de protestbeweging 'Leuven Vlaams'. Dit leidde in januari 1968 tot hevige rellen in de Leuvense binnenstad. ‘Leuven Vlaams’ was is zekere zin een voorbode van 'Mei 68', de wereldwijde jongerenemancipatiebeweging. 

De jaren '60 waren het decennium van regisseur Maurits Balfoort in de Vlaamse fictie. Een van zijn bekendste series is Wij, heren van Zichem, gebaseerd op de romans van Ernest Claes. De serie vertelde over de lotgevallen van de bewoners van Zichem en bracht legendarische personages zoals Jef De Smid, boer Coene en pastoor Munte tot leven.  

In 1969 debuteerde het legendarische Spel zonder grenzen op de Vlaamse tv. Kandidaten moesten de gekste opdrachten uitvoeren, wat vaak voor hilarische slapstick zorgde. Hier zie je een fragment uit 1982, waarbij een creatieve draai wordt gegeven aan de Gentse waterzooi. 

In 1969 zet Neil Armstrong als eerste mens ooit voet op de maan. De BRT gebruikte toen al straatinterviews om te vragen of mensen die avond zouden opblijven om de maandlanding live te zien. Dit leverde een scala aan reacties op. 

Het meest legendarische verzoekprogramma in onze radiogeschiedenis is zonder twijfel Vragen staat vrij. Vanaf 1969 luisterden mensen iedere zondagavond naar Lutgart Simoens, die hun brieven voorlas en toelichtte, en hun verzoekjes draaide. Hier is een fragment uit 1988, ter gelegenheid van de duizendste uitzending.