Waarom diverse rolmodellen nodig zijn

“Maar van waar ben je echt?” Die vraag krijgt ze heel regelmatig. Nochtans is Nadia Hanssens hier in Aalst geboren, als kind van een Vlaamse papa en een Jamaicaanse mama. “Die vraag is zelden slecht bedoeld, vaak zijn mensen gewoon nieuwsgierig. Maar door zulke vragen te blijven stellen, zegt men eigenlijk dat het onmogelijk is dat ook ik van België ben. Terwijl ik me wel heel erg van hier voel.”

Dankzij haar wilde krullenbol viel de jonge Nadia op. “Als kind wou ik liever wit en blond zijn, met steil haar en blauwe ogen, net zoals de mooie meisjes op school of tv. Ik was anders en kreeg daar continu opmerkingen over. Sommigen gaven me zelfs de indruk dat ik er iets aan moest doen. ‘Heb jij je vingers in ’t stopcontact gestoken,’ dat soort dingen. Het benadrukte dat ik anders was. Precies daarom vond ik mijn kapsel niet mooi. Ik wou mijn haar kunnen platleggen, achter mijn oren steken zoals de andere meisjes. En dat ging nu eenmaal niet.”

Als kind wou ik liever wit en blond zijn, met steil haar en blauwe ogen, net zoals de mooie meisjes op school of tv.

“In die tijd schreef ik veel. Dagboeken, brieven. En ook dat gevoel dat ik hier niet thuishoorde, heb ik ooit van me afgeschreven. Mijn moeder heeft die tekst toen toevallig gevonden en gelezen, en ze was er het hart van in. Het idee dat ik er liever anders wou uitzien, maakte haar verdrietig. Maar daar stopte het dan. We hebben nooit gepraat over hoe ik me daarbij voelde.”

Zingen en dansen zoals witte mensen

Hoewel ze best veel zelfvertrouwen had, heeft het haar getekend. Ook omdat ze zichzelf in niemand kon herkennen. Niet op school, maar ook niet in de mainstream media. “Ja, er was Alida en De boomhut, maar als iemand die half Jamaicaans is, had ik weinig affiniteit met die cultuur. Ik wou graag zingen en dansen maar dat leek voor mij geen optie, op televisie waren dat altijd witte mensen. Mijn voorbeelden kwamen uiteindelijk uit Amerika, waar kinderen met een lichtbruine kleur wél in sitcoms meespeelden. Die meisjes lieten hun haar krullend, maar steilden het ook af en toe, of ze maakten vlechtjes. Dat is wat veel zwarte vrouwen doen: we veranderen van haarstijl zoals van outfit. Pas dan begon ik me daar zekerder in te voelen. Tot dan wist ik niet wie ik kon of mocht zijn.”

Pas toen besefte ik: media bepaalt hoe bepaalde groepen gerepresenteerd worden.

In het zesde leerjaar kreeg Nadia een negatief advies om ASO te gaan volgen. “Nochtans had ik steevast 80 of 90 procent op mijn rapporten. Ik ken niemand van kleur die destijds een positief advies heeft gekregen. Altijd werden we onderschat. En ook na het middelbaar heeft niemand me hogere studies aanbevolen. Ouders zijn dan snel geneigd om de aanbeveling van de school te volgen. Gelukkig kon ik rekenen op mijn familie die me heeft gestimuleerd om er wél voor te gaan. Ik ben uiteindelijk afgestudeerd met een Bachelor Communicatiemanagement en een Master Film- en Televisiestudies. In die laatste opleiding ben ik voor het eerst in aanraking gekomen met representatie en diversiteit. Het ging er over wie aan bod komt in de media, wie hoeveel schermtijd krijgt en in welk licht ze worden geplaatst. Pas toen besefte ik: media bepaalt hoe bepaalde groepen gerepresenteerd worden.”

Tranen om Héritier en Sarah

Tijdens haar Masterjaar is Nadia zelf naar de cel Diversiteit van VRT gestapt om er stage te lopen. “Op die manier kon ik veel informatie verzamelen voor mijn masterproef. Die was getiteld: de representatie van - toen nog - allochtonen in fictieseries op de openbare omroep. Superhandig, want al dat cijfermateriaal was hier beschikbaar. Daarna heb ik bij VRT vele kansen gekregen, maar ook gegrepen. Er zijn ook vele opportuniteiten mijn pad gekruist, wanneer diversiteit steeds belangrijker werd. Zo ben ik uiteindelijk aangenomen.”

Vandaag is Nadia adviseur Diversiteit en Inclusie. Alle VRT-collega’s kunnen bij het team terecht, van het begin tot het einde van elk productieproces, om er mee over waken dat de content ook inclusief is. Dat kan gaan van het meelezen van scenario’s, over aansluiten in redactievergaderingen tot het helpen zoeken naar de juiste experts om aan bod te laten komen in programma’s. Ze denken ook na over het taalgebruik, hoe er over bepaalde groepen gesproken wordt.
 

Vandaag groeien mijn kinderen in een andere wereld op. Wat zij te zien krijgen bij Ketnet is helemaal anders dan de tijd van De boomhut. Onlangs gingen we met het gezin naar de Ketnet Zomertour. Héritier Tipo was de host, het eerste optreden was van Sarah Mouhamou. Eerlijk, ik kreeg tranen in mijn ogen. Alle kinderen die toen naar dat podium stonden te kijken, zagen mensen van kleur presenteren. En ze zagen dat het gewoon normaal is. Dit zijn Héritier en Sarah van Ketnet, en straks komt Samson. Dat bestond niet toen ik klein was. En ik zie ook in de rest van de programmatie vooruitgang. De collega’s werken er alleszins hard aan en ik voel dat de directie er ook echt werk van maakt.